21.yüzyıla girilirken Türkiye nüfusundaki en önemli değişimlerden birisi nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında gerçekleşmeye başlamıştır. Demografik geçişe bağlı olarak doğurganlık hızında devam eden gerileme, nüfus artış hızını düşürmenin yanı sıra nüfusun yaş yapısını da etkilemiştir. Ortalama yaşam süresindeki artışın da katkısıyla Türkiye nüfusunda hızlı bir yaşlanma eğilimi başlamıştır. Bu araştırmada, nüfusun ilçelere göre medyan yaş dağılımının mekânsal yönüne odaklanılmıştır. Araştırmanın amacı, 21. yüzyılın geride kalan zaman diliminde medyan yaş dağılımının çeşitli yöntemler kullanarak mekânsal analizini yapmaktır. Medyan yaş dağılımının ülke içindeki faklı görünümü yanında, nüfusun medyan yaşındaki değişimde etkili olan doğurganlık ve göçlerin yeri ortaya çıkarılacaktır. Araştırmada kullanılan nüfusun yaş gruplarının dağılımına ait veriler ADNKS’den (2012 yılı) ilçelere göre kırsal ve kentsel ayrımında elde edilmiştir. Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımda etkili olan doğurganlık ve göç verileri de (2012 yılı) ilçelere göre TUİK’den temin edilmiştir. İlçelere göre oluşturulan veri tabanı üzerinden ana yaş grupları ve medyan yaş dağılımına yönelik tematik haritalar üretilmiştir. Daha sonra medyan yaş dağılımının mekânsal ve istatiksel yöntemlerle analizi yapılmıştır. Türkiye nüfusunda 1980’de 19,9 olan medyan yaş değerinin 2012’de 30,1’e yükselmiş olması, nüfusun son zamanlarda yaşlanma eğilimi sergilemeye başladığını göstermektedir. 1980’de 3.41 olan toplam doğurganlık hızının 2012’de 2.08’e gerilemesi medyan yaşın artışında etkili olmuştur. Bununla birlikte kırsaldan gençlerin daha fazla göç etmesi, kırsalda medyan yaşın (31.2) kentsel nüfusa (29.8) göre artmasına yol açmıştır. Doğurganlık oranı ve göçlerin medyan yaş ile ilişkisini 0.85 olan çoklu R değeri gösterdiği gibi, En Küçük Kareler yöntemli regresyon modeline göre medyan yaştaki değişimin % 7’sini (R2 0.72), mekânsal farklılıkları dikkate alan Coğrafi Ağırlıklı Regresyon analizine göre % 91’ini (R2 0.91) doğurganlık ve göç oranlarındaki değişim açıklamaktadır. Doğurganlık hızı ve göçler nüfusun yaş yapısı üzerinde etkili olan demografik süreçler olup, Türkiye’de medyan yaşın ilçe ve il/bölge ölçeğinde dağılımını şekillendirmiştir. Nitekim Doğu Anadolu Bölgesi’nin doğusu ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ülke ortalamalarının altında kalan medyan yaş değeri ile en genç bölgeleri oluştururken, geri kalan kesimlerde artan medyan yaş değeri daha yaşlı bir nüfusun varlığını göstermektedir. Demografik geçiş ve göçlerin mekânsal dağılımına bağlı olarak Türkiye nüfusunda gözlenen yaşlanma eğiliminin mekânsal dağılımı, bölgesel olarak farklılık göstermektedir. Özellikle doğurganlık oranlarının değişimi ve bölgesel farklılığı, medyan yaş dağılımını şekillendirmiştir.

As we enter the 21st century one of the major changes in the population of Turkey has started to realize in terms of the distribution of the age groups of the population. The continuing regression in the fertility rate due to the demographic transition has had an impact not only on slowing down the rate of population growth but has had an impact on the age structure of the population as well. With the contribution of the increase in the average life expectancy a rapid ageing trend has started in the population of Turkey. This study has focused on the spatial distribution of the median age of the population according to districts. The objective of the study was to carry out a spatial analysis in terms of the median age distribution for the remaining time frame of the 21st century. In addition to the different profile of the median age distribution in the country the study will reveal the fertility which affects the change in the median age of the population as well as the places of migration. The data for the distribution of the age groups of the population used in the study were obtained from ADNKS (for 2012) as districts separated into rural and urban populations. The data for fertility which have an impact on the distribution of the age groups of the population and the data for migration (for 2012) were obtained from TUIK according to districts. Thematic maps were generated in terms of main age groups and the median age distribution with the database established according to districts. Subsequently the median age distribution was analyzed with spatial and statistical methods. The fact that the median age value in the population of Turkey which was 19,9 in 1980 had risen to 30,1 in 2012 shows that the population had started to exhibit an aging trend in the recent past. The total fertility rate which was 3.41 in 1980 declined to 2.08 in 2012 which has been effective in the increase of the median age. In addition more youth are migrating from rural areas and that has been a factor in increasing the median age of the rural population (31.2) in comparison with the urban population (29.8). In addition to displaying the affiliation of the fertility rate and median age of migration as a multiple R value which was 0.85 , Least Squares Method regression model explained 72% (R2 0.72) of the change in median age while Geographically Weighted Regression analysis which took spatial differences into consideration explained 91% (R2 0.91) of the change in the fertility and migration rates. Fertility rate and migration are demographic processes which have an impact on the age structure of the population and they have shaped the distribution of the median age in Turkey on a district and province/regional scale. As a matter of fact the median age value in the eastern part of East Anatolian Region as well as Southeast Anatolian Region are below the country’s median numbers and these regions have the youngest population whereas in the other parts of the country the increased median age value indicates the presence of a more aged population. Subject to the demographic transition and spatial distribution of migration the spatial distribution of the aging trend of the population of Turkey displays regional differences. The change in fertility rates in particular and regional differences has shaped the distribution of median age.