Anadolu’da Moğollarla mücadele eden dini ve sosyal zümrelerin yanında Moğol tahakkümüne karşı herhangi bir muhalefet göstermeyen, o dönemin siyasi ve askeri gücü olan Moğollarla beraber hareket eden tasavvufi zümreler de bulunuyordu. Anadolu’nun istilasında fikren ve askeri güç olarak Moğollara destek veren, Moğol kadrolarında bizzat görev alarak, istilaya katkı sağlayan veya Anadolu’yu istila eden Moğollara karşı itaati savunan tasavvufi zümreler ve topluluklar da vardı. Bir tarafta meşreplerini Anadolu’da yaymak ve hâkim zümre olarak söz sahibi olmak isteyen Kalenderiler gibi tasavvufi gruplar mevcutken, diğer tarafta istila ettikleri ülkeye tamamen hükmetmek isteyen, kendilerine muhalif dini zümrelere karşı destekçilere ihtiyaç duyan Moğollar duruyordu. Kalenderi gruplar olarak ele aldığımız Cavlakî, Haydârî ve Rufâîler Anadolu’yu hâkimiyetleri altına almaya çalışan Moğolların yanında yer alarak diğer dini zümrelere karşı üstünlük sağlıyorlardı. Bu zümreler istilada takındıkları tavırlarıyla, Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılmasında büyük bir rol oynuyorlardı. Bu çalışmamızda öncelikle Anadolu’da Kalenderi grupların varlığına kısaca değinilecektir. Daha sonra Anadolu’nun istilasında ve İlhanlı hâkimiyeti döneminde Moğollarla ilişkileri, Moğolların dini siyasetindeki rolleri, Moğol muhalifi zümrelerle mücadeleleri ile Anadolu’da Moğollara yaptıkları askeri, idari ve dini hizmetlerinin Anadolu Selçuklu Devletinin yıkılmasındaki etkileri ele alınacaktır. Ayrıca Moğollar ile Kalenderiler arasında var olan bu yakınlığın sebepleri, tarafların bu ittifaktan beklentileri ile Anadolu’da meydana getirdiği etkiler ve sonuçlar değerlendirilecektir.

In Anatolia, besides religious and social clans fighting with Mongols, there were mystical clans who were not showing any opposition against Mongol invasion of Anatolia and moving together with Mongols who were the political and military power of the age. In the invasion of Anatolia, there were also some mystical clans and groups who supported Mongols in idealy and militarily, and also they contributed the invasion by taking part in Mongols ide or claimed the obedience to the Mongol Mongols who invaded Anatolia. On one side while there were some mystical groups as Kalenderies, wishing to spread their ideas and being dominant group by having word on Anatolia, on the other side Mongols were wishing to dominate entirely on the country which they invaded and needed some supporters against the clans resuming themselves. Kalender groups such as Cavlaki, Haydari and Rufais were acting with Mongols, who wanted to be dominant in Anatolia, and they were providing superioty over other religious clans. These clans were playing a major role in collapse of The Anatolian Seljuk State by their attitude fort he invasion. In this study primarily, the existance of Kalender groups in Anatolia will be discussed briefly. Then, in the invasion of Anatolia and during the dominance of Ilkhanids, the relationship of Kalenders with Mongols, the role of them in Mongols’ religious policy, their struggle with the Mongol dissident clans and the effects of their military, administrative and religious contribution to the Mongols in collapse of the Anatolian Seljuk State will be discussed. In addition the reasons of this closeness that exsists between Mongols and Kalenders, the expectations of parts from this alliance and the results and the effects in Anatolia will be examined.