Bir ses hadisesi olarak türeme, asıl kelimede olmadığı halde, kelime başında veya içinde türeyen ses olarak tanımlanır. Ses türemelerinin sebepleri çeşitlidir. Ancak genel olarak seslerin birbirleriyle etkileşimi ve söyleyiş kolaylığı ile meydana gelir. Ön ses /y-/ türemesi Türkçede bilinen, çokça örnekleri olan bir ses olayıdır. Daha çok /ı/ ve /i/; nadiren diğer ünlülerin önlerinde türeyen /y-/ ile ilgili örneklere Türkçenin ilk yazılı kaynaklarında rastlanılır: AT *i-, id- ‘göndermek’ > Kök. yıd- ; ETT yid- (Krş. Krh. id- (DLT); Yak. it-); AT *alppagut ~ ilpagut, Kök. yılpagut ‘yiğitler, alpler” Talat Tekin’in “Türk Dillerinde Ön Sesde y- Türemesi” adlı çalışması /y-/ türemesinin Türkçenin daha sonraki tüm tarihî ve çağdaş lehçelerinde de görüldüğünü ortaya koymuştur. Ön ses /y-/ türemesinin Türkiye Türkçesi ağızlarında da örnekleri vardır. Çalışmanın ilk amacı bu örnekleri listeleyebilmektir. Bir ön çalışma ile yiye “sahip”, yirinti “çatlak”, yiri “iri”, yılgın “serap”, yacanmak/yecanmak “korkmak, ürkmek, çekinmek”, yuhu “uyku”, yüvez “üvez”, yiz “iz”, yığlamak “ağlamak”, yeri “utanmaz”, yege/yige “eğe”, yendürmek “indirmek”, yaldatmak “aldatmak” vb. ve yıbrıh (Ar.) “ibrik”, yırgat (Rum.) ırgat, yesir (Ar.) “esir” vb. gibi alıntı kelimelerde ön ses /y-/ türemesi tespit edilebilmiştir. Çalışmanın ikinci amacı ise bu türemelerin sebeplerini bulmaktır. İlk bakışta ön ses /y-/ türemesinin şu üç durumda ortaya çıktığını söylenebilir: 1. Uzun ünlülerin kısalmasıyla 2. Sandhi türemelerle 3. Söz başı zayıf/vurgusuz ünlülerin ses değerlerinin korunmasıyla Çalışma bu ilk tespitlerden hareketle Türkiye Türkçesi ağızlarındaki /y-/ türemesi örneklerini listelemeyi ve türemenin sebeplerini tespit etmeyi amaçlamaktadır.

Anaptyxis is defined as a sound which originally does not belong to a word, but occures by a derivation in any part of a word. The reasons for anapyxis are devirse, but mostly they occure by interactionn of sounds and effortlesness of pronunciation. Anaptyxis of initial /y-/ is a typical sound event which occures a lot in Turkish. The examples of prohhesis /y-/, derived mostly in front of the /ı/ and /i/ and rarely the other vocals, can be seen at very first written texts of Turkic: A.T *ī-, īd- ‘to send’ > Kök. yıd- ; ETT yid- (Krş. Krh. īd- (DLT); Yak. īt-); AT *ālppagut ~ ilpagut, Kök. yılpagut ‘brave men”. ‘Anaptyxis of /y-/ in Turkic Languages’, a work by Talat Tekin, shows us that anaptyxis of /y-/ can be seen in latter historical periods of Turkic and modern Turkic dialects. Anaptyxis of /y-/ can be seen in Turkey Turkish dialects also. The first aim of this study is to list these examples. By a prestudy the examples of yiye “owner”, yirinti “cracked”, yiri “huge”, yılgın“mirage”, yacanmak/yecanmak “to be afraid, to hang back”, yuħu “sleep”, yüvez “rowan”, yiz “iz”, yığlamak “to cry”, yēri “barefaced”, yege/yige “riffler”, yendürmek “to lower down”, yaldatmak “to cheat” vb. ve yıbrıħ (Ar.) “kettle”, yırgat (Rum.) laborer, yesir (Ar.) “slave” etc. are determined. The second aim of the study is to sind out the reosans of these derivation. The reasons of anaptyxis -/y-/ can be listed as follows: 1.Shortening of long vowels 2. Sandhi derivation 3. The protection of sound value of initial atonic vocals This study aims to list the examples of anaptyxis /y-/ and to find out its resons the first determinations.