Öğrencilerin öğrenme sürecinde, dikkatini toplama, zamanı etkili ve verimli kullanma, kendine güven duyma, bilgi birimleri arasında ilişki kurma, kendi öğrenme hedefleri ile stratejilerini belirleme, kendi öğrenme hedeflerine ulaşma ve öğrenmelerini organize etme yeteneği kazanma becerileri öz-düzenleme ile yakından ilgilidir. Başarının ve akademik performansın en önemli belirleyici olduğu düşünülen kavramlardan biri olan öz-düzenleme kavramı, pek çok kuramsal bakış açısıyla tanımlanmış ve modellendirilmiştir. Bu çalışma ile bireylerin yaşam boyu öğrenmeleri açısından son derece önemli olan öz-düzenleme kavramının tanımları, modellerin özellikleri, modellerin temel aldığı teoriler karşılaştırmalı bir bakış açısı ile ele alınarak, benzerlik ve farklılıklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Literatürde farklı öz-düzenleme modelleri geliştirilmiştir. Geliştirilen Bu modellerden, Zimmerman (1998) öz düzenlemeye dayalı öğrenme modeli, Pintrich (2000) öz düzenlemeye dayalı öğrenme modeli, Winne (1996) öz düzenleme modeli, Borkowski (1996) süreç odaklı bilişsel modeli, Boekearts (1996) uyarlanabilir öğrenme modeli ve Kanfer (1970) üç aşamalı öz-düzenleme modeli, temel alınarak incelenmiş, benzerlik ve farklılıkları belirlenmiştir. Sonuç olarak, Zimmerman, Pintrich, Kanfer ve Boekaerts modelleri öz-düzenlemeyi amaç odaklı döngüsel bir süreç olarak tanımlarken, Borkowski ve Winne’nin modellerinde ise öz-düzenleme, öğrenme için gerekli olan bilişsel taktikler ve stratejilerin seçimini ve kullanımını ifade eden üstbilişsel süreç olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca modellerin, öz-düzenlemeli öğrenme aşamalarında farklılıkların olduğu, ancak bireyin aktif katılımı, kendi öğrenmelerini gözleme ve değerlendirme aşamalarının benzer olduğu görülmüştür.

Students’ abilities to concentrate, to use the time efficiently, to believe in themselves, to correlate between information units, to formulate self-learning objectives and strategies, to reach self-learning objectives and organizational ability are closely related to self-regulation. Self-regulation which is thought as the most important determiner for success and academic achievement is defined and modelled with a lot of theoretical perspective. The purpose of this study is to determine similarities and differences of the definitions on self-regulation, which is extremely important for people in lifelong learning, the theories that models are based on, and the qualities of the models by examining all of them with a comparative approach. Different self-regulation models have been developed in literature. Of all these developed models, Zimmerman (1998) self-regulated learning theory, Pintrich (2000) self-regulated learning strategies, Winne (1996) self-regulation model, Borkowski (1996) process oriented model of metacognition, Boekearts (1996) model of adaptable learning and Kanfer’s (1970) three-stage model of self-regulation were investigated and identified the similarities and the differences. As a result, while Zimmerman, Pintrich, Kanfer and Boekaerts identify self-regulation as metacognitive process which implies the choice and usage of cognitive tactics and strategies which are necessary for learning. Moreover, it was concluded that models have differences in self-regulated learning stages; however, the stages of active participation, and observing and evaluating self-learning have similarities.