1933 Yılında Âli İktisat Meclisi’nin Sanayi Raporu ve Sümerbank’ın Kurulması

Author:

Number of pages:
561-575
Language:
Year-Number:
2014-Volume 9 Issue 7

Başbakan İsmet İnönü’nün Sovyet Rusya’ya yaptığı gezide Sovyetlerin sanayileşme hamlesini görmüş ve devlet eliyle uygulanan sanayileşme projesinin bir benzerini Türkiye’de de uygulamak için harekete geçmiştir. 1925 yılında özel sanayi sektörünün ve kendine bağlı sanayi kurumlarının kredi ve finansman sorununu çözmek amacıyla Sanayi ve Maadin Bankası kurulmuştu. Ancak banka, sermayesinin azlığı nedeniyle kendine bağlı işletmeler dışında özel sanayi sektörüne destek olamayarak kanunda kendisine verilen görevi yerine getirememiştir. Gerek bu sorunu çözmek gerekse de Sovyet Rusya gezisinden elde edilen tecrübe ile devletin sanayileşme sürecini ele almak amacıyla Sanayi ve Maadin Bankası kaldırılarak yerine 3 Temmuz 1932’de Devlet Sanayi Ofisi ve 14 Temmuz 1932’de Türkiye Sanayi Kredi Bankası kurulmuştur. Ancak Türkiye Sanayi Kredi Bankası, Teşvik-i Sanayi Kanunu ile özel sanayi sektörüne verilen makine ve teçhizat ithali serbestliğini ve bunların vergi ayrıcalıklarının kaldırılarak makine ve teçhizat ithali işi bankanın sorumluluğuna verilmiştir. Özel sanayi sektörü bu duruma tepki göstererek hükümet nezdinde girişimlerde bulunmuşlardır. Hükümetin koyu devletçi politikaları sadece özel sanayi sektörünü engellememiş İş Bankası’nın İzmit’te yapmak istediği kâğıt fabrikası da engellenen yatırımlardan olmuştur. Bunun üzerine Atatürk İktisat Bakanının istifasını istemiş ve yerine özel sanayi sektörünün beğendiği İş Bankası genel müdürü Celal Bayar, İktisat Bakanı olmuştur. Yeni İktisat Bakanı gerek özel sektörden gelen talepler doğrultusunda gerekse de ülkenin sanayileşme konusunda izleyeceği politikayı belirlemek üzere Âli İktisat Meclisi’nden bir inceleme yapmasını istemiştir. Meclis, 1933 tarihinde hazırladığı “Türkiye’de Sanayi Nasıl Teessüs ve İnkişaf Edebilir?”adlı raporunu İktisat Bakanına sunmuştur. Bu rapordan sonra Sümerbank’ın kurulmasına karar verilir ve Sümerbank kanunu meclise sevk edilir. Sümerbank kendinden önceki bankaların yaşadığı finansman sorununu yaşamaması için güçlü bir sermaye ile kurulur. Böylece devletçi uygulamaların amiral gemisi faaliyetine başlar.

Keywords


Prime Minister İsmet İnönü in his trip to Soviet Russia has seen the industrialization of the Soviet Union and implemented by the state of industrialization, a similar project in Turkey has taken action to implement. In 1925, the private industrial sector and its related industries of credit and financing institutions to solve the problem of Industry and Mines Bank was established. But the bank, due to the scarcity of capital outside its affiliates may not be supported by private industry sector has not fulfilled the task given to him by law. Need to solve this problem as well as Soviet Russia from a trip to the experience gained with the state's industrialization process in order to address Industries and Mines Bank lifted 3 instead of July 1932 State Industrial Office and July 14 in 1932, Turkey Industrial Credit Bank was established. However, Turkey Industrial Credit Bank, Industrial Encouragement Law and the private industrial sector and the freedom given to the importation of machinery and equipment machinery and equipment import their business by removing tax concessions are given to the bank's responsibility. Private industrial sector react to this situation with the government have attempted. Heavy statist policies of the government just did not prevent the private industry sectors investments but also İs Bank’s paper factory investment in Izmit had been blocked. Thereupon, demanding the resignation of the Minister of Economics of Atatürk and the like instead of the private industrial sector, general manager of Bank of Celal Bayar, has been the Minister of Economics. New Economics Minister in accordance with the demands of the private sector as well as the country's industrialization policy to be followed in Economics from the Assembly to determine Scholars want to do a review. On top of that council prepared in 1933 " How can Industry Establish and evolve in Turkey” Report to the Minister of Economics offers. After this report, and decided to establish Sumerbank. Sumerbank law is referred to the parliament. Sumerbank lived predecessor banks finance problem is set up with a strong capital to live. Thus, the flagship activity of statist practices begin.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 4,880
Number of downloads 684

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.