Klasik edebiyatta gazâvât-nâme, fetih-nâme, zafer-nâme, Selîm-nâme, Süleymân-nâme adları ile bilinen türlerin esin kaynağı büyük ölçüde Firdevsî’nin Şeh-nâmesidir. Söz konusu eserler edebî, tarihî, sosyolojik, antropolojik pek çok bilgiyi ihtiva etmektedir. Önemli bir kısmı dönemlerine şahitlik eden müelliflerce kaleme alındığı için ilk elden belge edebî metinler (vesikalar) hükmündedir. Edebiyat tarihimiz içinde hem Süleymân Peygamber hem de Kanûnî Sultân Süleymân’ın hayatlarını ayrı ayrı işleyen eserler yazılmıştır. Tümüne müşterek olarak Süleymân-nâme ismi verilmiştir. Süleymân peygamberin hayatını anlatan Süleymân-nâmeler genel olarak çoğunlukla Kuran’da anlatılan kıssalar çerçevesinde kurgulanmışlardır. Kanûnî Sultân Süleymân’ın hayatı etrafında telif edilen Süleymân-nâmeler ise Sultân’ın tahta cülûs ettiği dönemden ölümüne kadar olan safhayı ya da belli bir bölümünde geçen olayları anlatmaktadırlar. Her iki Süleymân-nâme türü de, birbiriyle bağlantılı olmasa da, Osmanlı Devleti’nin yükseliş döneminde daha ziyade telif edilmişlerdir. Kanûnî döneminden sonra da yazılan Kânûnî konulu Süleyman-nâme mevcuttur. Süleymân Peygamberle ilgili olan eserler ise on sekizinci yüzyıldan sonra görülmemektedir. Saltanat sahibi olmaları ve uzun yıllar hüküm sürmelerinin yanında isimlerinin aynı olması Süleymân-nâmelerin muhtevalarını zengin kılmıştır. Osmanlı tarihi açısından birinci derece kaynaklar arasında yer alan Kânûnî konulu Süleymân-nâmeleri metinler arası bağlamda inceleyerek önemli ayrıntılara ulaşmak mümkün olabilecektir. Edebiyat tarihi çerçevesinde yapılacak mukayeseli incelemeler de dönemin edebî zevk ve estetik anlayışının farklı bir açıdan anlaşılmasına katkı sağlayacaktır.
In our classical literature, the source of inspiration of the works known with the names of gazâvât-nâme, fetih-nâme, zafer-nâme, Selîm-nâme, Süleymân-nâme is mostly Firdevsî’s Şeh-nâme. These works include a lot of literary, historical, sociological, anthropological information. They are accepted as the literary documents since a great deal of them were written by the poets witnessing the era. In our literature history, lots of works which separately analyze the lives of Süleyman The Prophet and Süleyman The Magnificient have been written, and they have been all called Süleymân-nâme. Suleymannames that narrate the Prophet Suleyman are composed with regard to the life of Suleyman in the Kur’an. Those Süleynames narrating Kanuni Sultan Süleyman depict the life of the sultan from his accent to the throne to the end of his life. These two genre were composed much in the period of development of Ottoman state. There ara e few Süleymanname after the death of Kanuni. Those narrating the Prophet Suleyman’s life exist after the 18th century. Süleymannames include a much variety of knowledge because two Süleymans had long-term ruling and a long life. Süleymannames narrating Kanuni is important for Ottoman history, and they should be analysed from the perspective of intertextuality. It is also important to analyse them from literary point of view.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.