Mehmet Âkif Ersoy, Osmanlı Devleti’nin sonu, Türkiye Cumhuriyetinin ilk yıllarını yaşamış münevver bir İslam şâiridir. Onun Balkan Harbi ve Milli Mücadele yıllarında vaazlarında âyet ve hadisleri kullanarak toplumun bilinçlenmesine, sorunların çözümüne katkıda bulunmaya çalıştığı bilinmektedir. Bu etki de yaptığı vaazların katkısı muhakkak olup bunlar Eşref Edip tarafından kaleme alınmıştır. Onun yayınlanmış dokuz sohbet ve vaazı vardır, bunları da genel olarak üç başlık altında toplamak mümkündür: 1-İttihat ve Terakkî Hey’eti İlmiyesi azası iken yaptığı Şehzâdebaşı Kulübü’nde yaptığı konuşma; 2-Balkan Savaş’ı yıllarında Beyazıt, Fatih ve Süleymaniye Camiilerinde; 3-İstiklal Savaşı yıllarında farklı camilerde yaptığı vaazlar. Bu vaazların ilkini 23 Ocak 1920 Cuma günü Balıkesir Zağnos Paşa Camii; ikincisi Kasım 1920 Kastamonu Nasrullah Camii; üçüncüsü ve dördüncüsü Kasım ve Aralık 1920 Kastamonu kazalarında; beşincisi Aralık 1920 Kastamonu havâlisindedir. Balıkesir Zağnos Paşa Camii ile Kastamonu Nasrullah Paşa Camii‘ndeki vaazı Sebîlürreşâd'ın Kastamonu‘da basılan 464. sayısında çıkmış, gördüğü rağbet dolayısıyla bu sayı birkaç defa bastırılarak Anadolu'ya ve cephelere gönderilmiştir. Vaazlarında toplam 13 hadis tespit ettik. Bunları konuları itibariyle guruplandırdık ve başlık oluşturduk. Hadisleri onun görüşlerini esas alarak açıkladık ve hadis kritiği açısından inceledik. Şüphesiz vaazların yapıldığı zamanlar toplumda, duygusal aklın ön plana çıktığı süreçlerdir. Aynı zamanda bu vaazların irticâli, spontane konuşmalar olduğunu da unutmamak gerekir. O, vaazlarında hadislerin bazen arapça metninin tamamını, bazen bir kısmını, bazen de sadece hadisin tercümesini vererek kullanmıştır. Âyet ve hadisleri kullanmadaki mahareti onun bu konulardaki engin bilgisine işaret etmektedir. Onun, mevzu haberler konusunda tepkisi bilinmekle birlikte; bazen hadislerin sıhhatini araştırmadan kullandığı da muhakkaktır. Bunları da konularına göre gruplandırarak şu başlıklar altında inceledik. “İslam tevhid dinidir, Temizlik imanın yarısıdır, Ümmetin maruz kalacağı imtihanlar, Müslümanların dertleriyle ilgilenmek ve Cemaatten ayrılmamak”tır.

Mehmet Akif Ersoy, wholived in thelastyears of theOttomanEmpireandthefirstyears of theRepublic of Turkey is an enlightenedIslamicpoet. It is knownthatduringthe Balkan WarsandWar of Independence he usedversesandhadithstoraiseawareness of thesociety. Inthisprocess, his preacheshavebeenverybeneficalandtheywerewrittenbyAshraf Edip. He published nine conversationsandsermonsandtheyaregenerallycollectedunderthreeheadings. 1- His speech at Sehzadebasıwhile he was a member of UnionandProgressCouncil, 2- Duringthe Balkan Wars his speeches at Suleymaniye, Fatih and Beyazıt Mosques, 3- His preachesduringtheWar of Independence at differentmosques. His firstpreachwas at Balıkesir ZagnosPashaMosqueheld on January 23, 1920; his secondpreachwas at NasrullahMosque on November 1920, thethirdandthefourthwere at differenttowns of Kastamonu on December 1920, thefifthwasaround Kastamonu on December 1920. His preaches at ZagnosPashaMosqueandNasrullahPashaMosquewerepublished at magazine on its 464. issues in Kastamonu. Thesearticleshavebeensomuchappreciatedthattheyhavebeen sent todifferentcorners of Anatolia andfrontiers as well. Wehavedetected a total of 13 hadiths. Wehavegroupedthemandcreatedsometitles. Wehaveexplainedthehadiths on thebasis of his opinionsandexaminedthehadiths in terms of his hadithcritics. Surely, his preacherswerealldonewhentheemotionalmind of thesocietywas at thehighestlevel. It is alsoimportanttonotethat his preachingswereimprovisationandspontaneousspeeches. In his preaches, he sometimesusedtheentiretext of thehadiths in Arabic, sometimes alittlepart of it in Arabicandsometimes he gavethetranslations of thehadiths. His ingenuity in usingversesandhadithsindicate his depthknowledge on theseissues. Although his sensivity is knownaboutthis, it is alsoobviousthat he usedhadithswithoutknowingtheorigins of theseHadiths. Theyaregroupedaccordingtothesubjectsunderthefollowingheadings. Islam is thereligion of Tevhid (Monotoeism)( Believes in theexistances of onlyoneGod). Cleanliness is half of thefaith, Theexamsthatbelieversareexposed in life on Earth, Beingconcernedwiththetroubles of Muslim, Isolationfromthecommunity.