Servet-i Fünun yazarlarından Halit Ziya Uşaklıgil, roman, hikâye, tiyatro, hatıra ve gezi yazısı gibi pek çok türde eser vermiş bir sanatçıdır. Bağlı olduğu topluluğun edebiyat anlayışı, ona asıl ününü getiren romanlarında kullandığı üslup ve çevre, diğer Servet-i Fünuncularla beraber Halit Ziya’nın da halktan ve sosyal meselelerden kopuk olduğu yolunda bir düşüncenin doğmasına yol açmıştır. Oysa bir sanatçı hakkında verilecek yargı, onun belli bir dönemine ait eserlerle sınırlı olmamalıdır. Eserleri bütün hâlinde incelenmeli, dönemsel dil ve anlayış değişiklikleri belirlenmeli, eserlerindeki toplumla ilgili bütün veriler elde edildikten sonra bir yargıya ulaşılmalıdır. Bu incelemede, halktan ve hayattan uzak olduğu söylenen hiçbir sanatçının kendisini az çok sahip olduğu kültürel mirastan soyutlayamayacağından hareket edilmiş ve Halit Ziya Uşaklıgil'in sosyal hayat karşısındaki durumu sadece halk kültürü ile olan ilişkisi bakımından değerlendirilmiştir. Yazarın eserlerinde görülen halk kültürü ile ilgili malzeme; türküler, seyirlik oyunlar, halk inanışları, dil kullanımında halk kültürünün etkileri ve geçiş törenleri başlıkları altında düzenlenmiştir. Halk hekimliği, giyim kuşam, yeme içme alışkanlıkları, ad koyma, ev düzeni ve mahalle yaşantısı gibi kültürel zenginliğimizin önemli unsurlarına da hiç yabancı kalmamış olan Halit Ziya Uşaklıgil’in halk kültürü üzerine bazı düşüncelerine de yer verme gerekliliği ile kitaplarındaki folklorik malzemenin zenginliği, bu malzemeyi ancak örnek ve değinmeler düzeyinde tutmayı zorunlu kılmıştır.

Of the authors of Servet-i Fünun, Halit Ziya Uşaklıgil was an artist who produced works in many types such as novel, story, theater, memoir and itinerary. The literary approach of the society which he was affiliated with, the style and the environment which he used in his novels which made him famous led to the occurrence of a thought that along with other followers of Servet-i Fünun, Halit Ziya was also a stranger to the public and social issues. However, a judgment to be made about an artist should not be limited to his works belonging to a certain period. His works should be examined as a whole, his language and understanding changing from one period to another should be determined and a judgment should be reached after obtaining all the data from his works related to society. In this study, we started from the fact that since not any artist mentioned to be a stranger to the public and life can isolate himself more or less from the cultural heritage he owns, the status of Halit Ziya Uşaklıgil in front of social life was evaluated only in terms of the relationship which he had with the folk culture. The material related to the folk culture seen in the author's works was organized under the headings of folk songs, theatrical play, folk beliefs, effects of folk culture on the use of language and rites of passage. The necessity of discussing some thoughts of Halit Ziya Uşaklıgil, who had not remained a stranger to such important elements of our cultural richness as folk medicine, clothing, eating habits, name-giving, domestic order and neighborhood life at all, on folk culture and the richness of folkloric material in his books made it necessary to keep this material only on the level of example and discussion.