Osmanlı Imparatorluğunda Baş Mimarlığa Kadar Yükselen Tebrizli Mimar Ali'nin Hayatı Ve Eserleri (?-1539)

Author:

Number of pages:
329-340
Language:
Year-Number:
2014-Volume 9 Issue 4

Altough his name is Alâeddin Ali Bey b. Abdülkerim, he has known as Acem Ali or Esir Ali in Ottoman Empire. After the victory of Çaldıran war (1514), Sultan Selim brought nearly 3.000 artist to his empire from the Tabriz city that conquered by ottoman forces. Acem Ali ,known as the ‘Master of Masters’ in the state of Safavid, was one of the artists brought to empire. He has been sent to İstanbul from Amasya in 12 Nisan 1515 by Sultan Selim and was promoted as the chief of architects in 1519. Acem Ali, by combining classic Ottoman architecture and Persian architecture managed to built works named as "public plan" that was widely used (only used in some parts of two mosques before). Same method has been enhanced and used by Mimar Sinan (1489-1588). For this reason, Mustafa Pasha Mosque in Gebze ,Çoban Ibrahim Pasha Palace in Sultanahmet in Istanbul, supposed to be built by Mimar Sinan despite only repaired and modificated. Furthermore, many structures without inscriptions are supposed to belong Acem Ali with their stylistic and architectural properties. Some major works which are known as stated; Gazi Hüsrev Bey Complex in Sarajevo, Seyfeddin Kadi in Sofia, Sultan in Manisa, Hatuniye in Trabzon, Sultan Selim in Konya, Süleymaniye Ayas Paşa in Çorlu,Tekirdağ, Bali Paşa in Fatih,Istanbul, Cezeri Kasımin Eyüp , Piri Mehmed Paşa mosques in Silivri and Sütlüce and Bâbü's-Selam in the Topkapi Palace. During the period of Sultan Selim I and Kanuni Sultan Süleyman (1520-1566) Tebrizli Acem Ali went on to serve as chief of architects and he has passed away in 1539. After his death, Miman Sinan took over his responsibility

Keywords


Asıl adı Alâeddin Ali Bey b. Abdülkerim olan Tebrizli Mimar Ali, Osmanlı Devleti'nde daha fazla, Acem Ali, Esir Ali ismiyle tanınmıştır. 1514 Çaldıran zaferinden sonra Tebriz'e giren Sultan Selim (1512-1520), Amasya dönüşünde üç bin civarı Azerbaycanlı ilim ve sanat erbabını Osmanlı Devleti’ne getirdiği bilinmektedir. Safevi Devleti'nde "ustatların nazırı" olan Acem Ali de, bu kafilenin içinde 12 Nisan 1515 yılında Amasya'dan İstanbul’a gönderilmiş ve Sultan Selim tarafından kendisine 1519. yılda Baş mimarlık görevi verilmiştir. Acem Ali, Osmanlı mimarisine klâsik Osmanlı mimarîsi ile İran üslûbunu birleştirerek, Osmanlı Devleti'nde bu zamana kadar iki camiide az kullanılan “toplu plân” mimari üsulunu tam olarak uygulamıştır. Aynı yöntem, daha sonra Mimar Sinan (1489-1588) tarafından daha da geliştirilerek kullanılmıştır. Bu sebepten olsa gerek, Acem Ali’nin inşa ettiği Gebze’deki Çoban Mustafa Paşa Camii ile İstanbul Sultanahmet’teki İbrahim Paşa Sarayı gibi Mimar Sinan tarafından tamir ve tâdil edilmesinden sonra, ona mal edilmesine yol açmıştır. Acem Ali, İstanbul Sultan Selim Camii ile Şehremini’de kendi parasıyla Mimar Acem Camii’ni yapmıştır. Bundan başka, üslûp ve mimarî özelliği Acem Ali’ye ait olup, kitâbesi bulunmayan birçok yapıt bilinmektedir. Bu durumda olan başlıca eserler ise, Saray Bosna’da Gazi Hüsrev Bey Külliyesi, Sofya’da Kadı Seyfeddin, Manisa’da Sultan, Trabzon’da Hatuniye, Konya’da Sultan Selim, Çorlu’da Süleymaniye, Tekirdağ’a bağlı Saray’da Ayas Paşa, İstanbul Fatih’te Bali Paşa, Eyüp’te Cezerî Kasım, Sütlüce ve Silivri’de Pîrî Mehmed Paşa camileri ile Topkapı Sarayı’nda Bâbü’s-Selam’dır. Osmanlı Devleti’nde Sultan Selim ve Kanunî Sultan Süleyman (1520-1566) dönemlerinde yaklaşık iyirmi sene başmimarlık görevini yapmış olan Tebrizli Acem Ali, 1539 yılının yazında vefat etmiş ve kendisinden sonra bu göreve Mimar Sinan getirilmiştir.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,033
Number of downloads 457

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.