XVIII. yüzyıl, Türk boylarının edebiyatlarının muhtelif coğrafyalarda geliştiği yüzyıllardan biridir. Bu yüzyılda Anadolu sahasında Osmanlı İmparatorluğu’na bağlı olarak Anadolu ve Balkanları kapsayan bir edebiyat ortamı varlığını sürdürmektedir. Aynı yüzyıl Orta Asya Türklüğü açısından zengin Çağatay edebiyatının etkisini yitirdiği bir yüzyıldır. Orta Asya’da kalan Oğuzların bir kolu olan Türkmenler arasında bu yüzyıldan itibaren millî bir edebiyatın oluşmaya başladığı görülmektedir. XVIII. yüzyıl, Türkmen sahasında İran ile mücadelelerin yaşandığı, Türkmenler arasında birlik ve beraberliğin olmadığı bir dönem iken Anadolu sahasında Osmanlı İmparatorluğu’nun gerilemeye başladığı bir dönemdir. Siyasal alandaki olumsuz tabloya karşın XVIII. yüzyıl, klasik şiirin bu Türk bölgelerinde güçlü olduğu bir dönemdir. Anadolu’da Nedim, Osmanzâde Tâib, Kâmi, Nahifî, Fıtnat Hanım, Neş’et, Sülbülzâde Vehbi, Kânî, Şeyh Gâlip, Enderunlu Fâzıl; Türkmen sahasında Haydargulı Türkmen, Nurmuhammed Andalıp, Devletmemed Âzadı, Şeydâyı, Şâbende, Mahtumkulu; Özbek sahasında Hüveyda, Nişâtiy, Andelib, Revnak, Râkım, Uzlet, Gaziy, Gülhaniye vb. gibi klasik şahsiyetlerle gelişen klasik şiir, bölgelere göre yerel unsurları da yansıtarak varlığını sürdürmüştür. Söz konusu Türk sahaları arasındaki mesafeye ve kimi kültürel farklılıklara rağmen buralarda gelişen klasik şiirin müşterekleri, bu Türk boyları arasındaki ortak edebî estetiği yansıtması, bazı sosyal ve kültürel birliktelikleri içermesi bakımından dikkate değerdir. Çalışmamızda, XVIII. yüzyıl Anadolu ve Türkmen sahasının iki önemli şâiri Kânî ve Mahtumkulu’nun şiirlerindeki sevgili unsuru merkeze alınarak, Türk dünyası klasik edebiyatına dâir bazı tespitler yapılmış; bu bağlamda Anadolu ve Türkmen sahası klasik şiiri, metin merkezli edebiyat kuramlarından karşılaştırma yöntemi kullanılarak, XVIII. yüzyıl şartları çerçevesinde değerlendirilmiştir.

XVIII. century, the Turkish tribes evolved in different geographies of literature is one of the century. Depending on the field of Anatolia in the Ottoman Empire in Anatolia and the Balkans whilst covering their assets to a literary environment, rich in the same century Chagatai Turks of Central Asia for centuries to lose the effect of Literature. Remaining in Central Asia, which is a branch of the Oghuz Turkmen national literature of this century is a period that begins to form. XVIII. century, Turkmen and Iranian experiencing combat, the absence of unity and solidarity among Turkmens is a period and in the field of Anatolia during this period is the period of the Ottoman Empire began to decline. Despite the negative statements in the political sphere XVIII. century classic poem is a period where it is strongest in Turkish areas. Nedim, Osmanzâde Tâib, Kâmi, Nahifî, Fıtnat, Neş’et, Sülbülzâde Vehbi, Kânî, Şeyh Gâlip, Enderunlu Fâzıl in Anatolia; Haydargulı Türkmen, Nurmuhammed Andalıp, Devletmemed Âzadı, Şeydâyı, Şâbende, Mahtumkulu in the field of Türkmen; Hüveyda, Nişâtiy, Andelib, Revnak, Râkım, Uzlet, Gaziy, Gülhaniye in the field of Uzbek and so on. developing classical poetry with classical figures by region, reflecting local elements has existed. Turkish sites and other cultural differences, despite the distance between the classic poem jointly developed around this joint between Turkish literary aesthetics reflect and contain some social and cultural unity is notable. In our study, XVIII. century Anatolian and Turkmen poet of the two major Kânî and Mahtumkulu darling's specifications are discussed in the poem. And Anatolian and Turkmen classical poem are evaluated with a comparative approach under the terms of XVIII. century.