Dil Etkileşimi ve Makedonya Türklerinin Yazı Dilinde Çekimsiz Fiiller Üzerine

Author:

Number of pages:
959-971
Language:
Year-Number:
2014-Volume 9 Issue 6

19. yüzyılın sonları, Türk dilinin Balkan dilleri üzerine etkisinin en üst kerteye ulaştığı dönem olarak sayılabildiği gibi, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşü nedeniyle bu zaman parçası, Türk dilinin etkisinin azalmaya başladığı zaman olarak da görülebilir. Bu dönemden sonra ters yönde bir etkinin başladığı, daha doğrusu birer Hint-Avrupa dili olan Balkan dillerinin, Balkan Türk ağızlarını etkilemeye başladığı söylenebilir. Türkçenin aleyhine işleyen bu etki, Balkan Türk ağızlarına, söz varlığından söz dizimine kadar birçok yabancı unsurun girmesine yol açmış ve neticede bu Türk ağızlarını Hint-Avrupa dillerinden olan Balkan dillerine yaklaştırırken, Türkiye Türkçesinden uzaklaştırmış ve tamiri zor olan sapmalara neden olmuştur. Böyle iki dillilik yada çok dillilik ortamı içinde gelişen Balkan Türk ağızlarında olagelen sapmalar, sadece konuşma dilinde kalmayıp yazı dilini de etkilemiştir. Bu çalışmada, Türkiye Türkçesi yazı dilinden her alanda farklılık gösteren Makedonya Türklerinin yazı dili ele alınmış ve dil etkileşiminin çekimsiz fiillerin kullanımında yarattığı değişmelere dikkat çekilmiştir. Bu amaçla, 1950-2003 yılları arasında Makedonya'nın başkenti olan Üsküp'te yayınlanan "Sevinç" dergisinin 648 sayısı taranmış ve Türkçede bulunmayan çok değişik cümle tiplerinin varolduğu tespit edilmiştir. Üç bölümden oluşan bu çalışmada, Makedonya Türklerinin yazı dilinde isim-fiillerin, sıfat-fiillerin ve zarf-fiillerin kullanılışları ele alınmış ve Makedonya Türklerinin, Makedonca, Arnavutça gibi Hint-Avrupa dillerinin etkisiyle, Türkçede fiil gruplarının sağladıkları ilişkileri başka kelime çeşitlerine yükleyerek, Türkçenin söz dizimine aykırı cümleler kurdukları görülmüştür. Taradığımız metinlerde, bazı cümle örneklerinde, fiilimsilerin kullanımdan düşmediği fakat bu kelime çeşitlerinin taşıdığı özelliklerin karıştırıldığı ve dolayısıyla cümlenin gerektirmediği yanlış fiilimsilerin kullanıldığı da dikkat çekmiştir. Mesela -dık/-duk ekli sıfat-fiiller bazan iyelik ve ad-durumu ekleri alarak adlaştıklarında adıl ve mastar niteliğinde kullanılırlar. Ad niteliği kazanarak kullanıldıkları cümlelerde türlü unsurların yerini tutarlar ve isim-fiiller gibi çekimli eylemlerin tamlayıcısı olurlar. İşte bu özelliklerinden dolayı Makedonya Türkleri bu sıfat-fiilleri, -ma, -me'li isim-fiillerin yerine kullanmışlardır. Makedonya Türklerinin yazı dilinde, fiilimsiler ile kurulan bazı tamlamalarda, tamlayan ve tamlanan unsurlar arasında ve genellikle fiilimsi ile cümlenin asıl fiili arasında uygunluk sağlanamadığından dolayı da belirli yanlışlar ortaya çıkmıştır. Bu çalışma esnasında fiilimsilerin kullanılışları ile ilgili karşılaşılan bu ve benzeri hatalar dışında, ses bilgisinden cümle bilgisine kadar her alanda birçok hatanın yapıldığı dikkat çekmiştir. Bu durum, Prof. Dr. Ahmet Günşen'in dediği gibi, Balkanlar coğrafyasında Türkçenin geleceği konusunda endişeye düşürmektedir. Kanımızca, Türklerin yazı dillerinin ele alınması ve Türkiye Türkçesi yazı dili ile karşılaştırmalı çalışmaların yapılması, suni yollarla birbirinden ayrılmış olan Türk yazı dillerinin ortak bir temelde birleştirilmesinde büyük önem arz etmektedir.

Keywords


The influence of the Turkish language on other languages in the Balkans reached its peek at the end of 19th century. At that time the Turkish Empire started to withdraw from this region. Consequently, the influence of the Turkish language on the regional languages started to decrease. After that, the language influence was present in the opposite direction. The Balkan languages, which belong to the European language group, started to influence the language of the Balkan Turks. Of course, this influence was not in favor of the Turkish language. The alterations in the morphology and syntax of the Turkish language in the Balkan were getting it closer to the European languages, but at the same time were causing differences from the standard Turkish language. These differences were not limited only to the colloquial language. They also appeared in the written language of Turks in the multilingual environment of the Balkans. In this paper we have treated and analyzed the written language of the Turks in Macedonia, which manifests differences from the standard Turkish language, in terms of differences in phonetics, morphology and syntax. More specifically, we have treated the influence of the Macedonian and Albanian language on nonfinite verbs in the written language of the Turks in Macedonia. The paper is comprised of three sections in which infinitives, particles, gerunds are treated. As a result of the language influences and of the insufficient knowledge of these word groups by the Turks in Macedonia, they are used incorrectly in their written language. The sentences in the written language of the Turks in Macedonia are similar to the European languages and are not in conformance with the standard Turkish language.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 743
Number of downloads 654

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.