Demokratik öğretmen genellikle hoşgörülü, öğrencilerin düşüncelerine değer veren, farklılıklara saygı duyan demokratik tutum ve değerleri benimsemiş kişi olarak bilinir. Eğitim sürecinin aktörü konumunda bulunan öğrenci, okul idaresi ve velilerle birebir ilişki içinde olan öğretmenler, demokratik tutum veya davranışın sınıf ortamında uygulanabilirliği veya eksikliklerinin neler olduğunu en iyi bilenlerdir. Sosyal bilgiler öğretmenlerinin, demokratik öğretmen tanımları kendi demokrasi anlayışlarını ortaya koymak açısından da önemlidir. Bu araştırmanın amacı, 2010-2011 öğretim yılında Ankara ilinde görev yapan 6. ve 7. sınıfta derse giren sosyal bilgiler öğretmenlerinin demokratik öğretmen tanımlarını belirlemektir. Araştırma, Ankara iline bağlı Yenimahalle, Altındağ, Etimesgut, Keçiören, Çankaya, Mamak ilçelerinde bulunan 92 ilköğretim okulunda görev yapan 138 sosyal bilgiler öğretmeni üzerinde yapılmıştır. Genel tarama türünde olan araştırmada, açık uçlu soruların yer aldığı bir veri toplama aracı kullanılmıştır. Nitel araştırma tekniğinin kullanıldığı araştırma sonuçlarına göre, bireysel farklılıklara saygı duyan ve öğrencilere eşit davranan, onlara söz hakkı veren ve farklı düşüncelere hoşgörülü davranan, demokratik tutum ve davranışları bir yaşam şekli olarak benimseyen kişi demokratik öğretmendir. Öğretmenler, öğrencilere eşit davranma, farklı düşüncelere saygı duyma, öğrencilerin düşüncelerini özgürce ifade etmelerini sağlama ve sınıf ortamında demokratik kuralları uygulama yönleriyle kendilerini demokratik bulmuşlardır. Öğretmenlerin kendilerinden veya sınıf ortamından kaynaklanan ve demokratik davranmalarını engelleyen nedenler ise, süre azlığı ve sınıfın kalabalık olması, öğretmenin kendi yetiştirildiği ailenin veya çevrenin eğitim düzeyinin düşük olması veya demokratik olmaması ile öğrencilerin aile yapısından veya kendilerinden kaynaklanan sorunlar olarak sıralanmıştır.

A democratic teacher is generally known as a person who is tolerant; who appreciates students’ opinions; who adopts attitudes and values and respects differences. Teachers who are in a peer-to-peer relationship with students, school management and parents—and who are in the position of being actors in the education process—are the ones who best know the practicability of democratic attitudes or behaviors in the classroom (or their shortcomings). The “democratic teacher'” definitions of social studies teachers are also important in terms of presenting their own democratic approaches. The purpose of the study is to determine the definition of a democratic teacher according to social studies teachers who gave courses to 6th and 7th grade students and worked in Ankara in the academic year 2010-2011. The study was conducted on 138 social studies teachers who work in 92 primary schools in the Yenimahalle, Altındağ, Etimesgut, Keçiören, Çankaya and Mamak provinces of Ankara. In the study, which is of the screening type, a data-collecting instrument including open-ended questions was used. According to results of the study, in which a qualitative research technique was used, a person who respects personal differences, treats students equally, gives students a voice, reacts with tolerance when different opinions are expressed and adopts democratic attitudes and behaviors as a way of life is a democratic teacher. Teachers found themselves to be democratic in terms of treating students equally, respecting different opinions, enabling students to express their ideas freely and applying democratic principles in the classroom. Factors preventing teachers from behaving democratically include classroom conditions and the approach of the teacher himself/herself, with contributing factors including shortage of time, crowded classrooms, a low level of education in the family/social environment where the teacher was brought up (perhaps in a non-democratic family or environment) and problems resulting from the students themselves or their family structures.