Aşar Vergisi’nin Son Yıllarında Niğde Ve Civarındaki Suistimaller Üzerine Bazı Gözlemler

Author:

Number of pages:
177-192
Language:
Year-Number:
2014-Volume 9 Issue 7

Osmanlı İmparatorluğu’nun altı asrı aşan tarihi boyunca varlığını koruyan Aşar vergisi, devletin en önemli ve temel gelir kaynaklarından biri olmuştur. Aşar, Arapça “öşr” sözcüğünün çoğuludur. Arapça’da “öşr” sözcük anlamı olarak, 1/10 oranını ifade etmektedir. İslam sınırları içerisinde Müslümanlara ait topraklara “öşri” topraklar deniliyordu. Müslüman toprak sahipleri ellerinde bulundurdukları bu topraklar için herhangi bir toprak vergisi ödememekle birlikte, ürettikleri ürünlerin onda birlik bir kısmını öşür olarak devlete veriyorlardı. Fakat “öşr”, sözcük anlamı olarak onda birlik bir oranı ifade etse de, çeşitli nedenlerden dolayı farklı oranlarda alındığı da görülmüştür. Ekonomisi hayvancılığa ve özellikle de tarımsal faaliyetlere dayanan, sanayileşme anlamında henüz fazla bir yol alamamış Osmanlı İmparatorluğu için aşar vergisi gelirleri oldukça önemliydi. Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar yürürlükte kalan aşar vergisi 17 Şubat 1341 (1925) tarihinde “Aşarın İlgası, Yerine İkame Edilecek Mahsulat-ı Arziye Vergisi Hakkındaki Kanun” ile kaldırılmıştır. Bu çalışmada aşar vergisinin tarihsel gelişimi ortaya konmaya ve başta Niğde olmak üzere İç Anadolu’nun çeşitli kentlerinde bu verginin tahsilâtı sırasında yaşanan bir takım sıkıntılar ve suiistimaller Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki belgeler ışığında gün yüzüne çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu aynı zamanda 600 yıllık köklü bir devlet geleneği olan Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde yaşanan genel sıkıntının yerel düzeydeki yansımalarını görmemiz açısından da önemlidir.

Keywords


The ashar tax kept its place as the main source of income for the Ottoman Empire for more than 6 centuries. 'Aşar' was the plural form of 'öşr' in Ottoman Turkish. In Arabic, 'öşr' means a 1/10 proportion. The land with Muslim owners were also called 'öşri' land. These Muslim land owners, didn't have to pay a tax for the land they own, but instead, give the 1/10 of their harvest to the state. Although 'öşr' literally means 1/10, for various reasons, it was a common practice to change the proportion.The 'aşar' tax was so important for the Ottoman Empire, considering its economy based primarily on agriculture and stockbreeding but not on any kind of industrialisation. This taxation system, still practiced in the first years of the Republic, was abolished in 17.02.1341 (1925) with the "Law on the repeal of 'aşar' and the replacement of it by the tax 'mahsulat-ı arziye'".In this study, we have tried to bring into relief the historical developpement of Ashar tax and to reveal, in light of the documents in Prime Ministry Ottoman Archive, set of problems and exploitations that came to being at the time of collection of this tax in various cities of Central Anatolia Region, especially in Nigde. This is also important in terms of seeing the effects of this general problem of Ottoman Empire's last periods, that came to be a radical state tradition for 600 years, on local levels.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 11,214
Number of downloads 606

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.