Türkiye Türkçesinin çeşitli gramer problemleri, şüphesiz, diğer tarihî ve çağdaş Türk lehçeleriyle yapılacak mukayeselerle aydınlığa kavuşturulabilir. Tarihî seyir açısından Türkiye Türkçesine en yakın lehçe Azerbaycan Türkçesidir. Eski Anadolu Türkçesi döneminde, Azerbaycan Türkçesinin henüz müstakil bir yazı dili olarak ortaya çıkmadığı, XVI.-XVII. yüzyıllarda kendine ait özellikleriyle belirdiği görülmektedir. Dolayısıyla Azerbaycan Türkçesi ve Türkiye Türkçesi gramatikal olarak birbirine oldukça yakın iki çağdaş lehçedir. Bu düşüncelerden hareketle bu makalede, Azerbaycan Türkçesindeki damak uyumu Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü taranmak suretiyle ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sözlükte geçen kelimeler, kökenleri itibarıyla tasnif edilmiş, ortaya çıkan yeni uyumlu ya da uyumsuz şekiller sebepleri belirtilerek izah edilmiştir. Özellikle yabancı kelimelerde (Arapça-Farsça) görülen damak uyumu, Türkiye Türkçesine göre daha farklı bir görünüm sergilemektedir. Bundaki en büyük etken de Arapça ve Farsça kelimelerdeki kısa ve kalın ünlülerin incelme yönünde meyil göstermesidir. Bu durum, bünyesinde kısa ünlü barındıran kelimelerde uyumu sağlarken (esker
Keywords
Various grammar problems of Turkish of Turkey, no doubt, can be classified with the comparisons that will be made with the other historical and contemporary Turkish dialects. In terms of historical progress, the most familiar Turkish to Turkish of Turkey is Azerbaijan Turkish. At the time of Old Anatolian Turkish, It is seen that Azerbaijan Turkish scarcely occurred as a separate written language, but came out with the characteristics peculiar to itself in the 16th and 17th centuries. So, Azerbaijan Turkish and Turkish of Turkey, grammatically, are two contemporary dialects which are pretty similar to each other. With reference to these ideas, in this essay, palatal harmony in Azerbaijan Turkish has been tried to be put forward by means of scanning the dictionary of Azerbaijan Turkish. The words that take place in the dictionary have been classified in respect of their etymons and the new harmonious and disharmonious forms having emerged have been explained by explaining their reasons. Especially, palatal harmony being seen with the borrowed words (Arabic, Persian) shows aspect being more different when compared to Turkish of Turkey. The biggest factor of its being in such a way is that the short and back vowels in Arabic and Persian words show tendency toward palatalisation. While this situation makes harmony in the words that contain short vowels in itself (esker
Keywords
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
