Bilindiği gibi, Tatar halkının büyük bir çoğunluğu İslam dinine mensuptur. Bu dinin etkisi altında milli bilinç oluşmakta, milli kültür gelişmektedir. Tatar Türkçesinde dinî edebiyatın ilk örneklerinin görülmesi, Müslümanların kutsal kitabı Kuran’ın ilk tefsirlerinin (yorumlamalar, çeviriler) yapılmasıyla başlar. Kazan Tatarlarının (İdil Türkleri) ilk Kuran tefsirlerinin XVI. yüzyılın sonlarında görüldüğü varsayılmaktadır. Bu elyazmaların ayrı ayet ve sureleri günümüze kadar ulaşmaktadır. XII, XIII, XIV. yüzyıllarda da Kuran’ın farklı ayet ve sureleri Türkçeye tercüme edilmiştir. 1880 yılında “??-??h??” (el-Kehf) suresi Tatar Türkçesine çevrilmiş, 1907 yılında da Kazan Üniversitesi Yayınevinde Tatar Türkçesiyle ayrı bir kitap olarak basılan “??- ????? ?? ??????????” (El İtk?n di tercimetil) adlı tam Kuran tefsiri yayımlanmıştır. 1910 yılında Kazan “Urnek” Basımevinde, Muhammet İmankolıy’ın çevirisiyle “???h????? – ????? ?? ???????? - ??????” (Teshiylül – bey?n fi tefsiril – Kûren) adı altında Tatar Türkçesiyle tam Kuran tefsiri yayımlanmıştır. Bu makalede, tefsirlerin Tatar halkı arasındaki ortaya çıkış tarihi incelenmektedir. Tüm Müslüman halkların kendi tefsirlerinde, Kuran’ın orijinalinden ayrı olarak, Müslümanların kolay bir şekilde anlayabilmeleri için Kutsal kitabın farklı muhtevaları da bulunmaktadır. Makalenin asıl gayesi, XX. yy. sonlarıyla XXI. yy. başlarında yapılan tefsirlerin dil özelliklerini incelemektir. Birincil kaynaklar ise, Müslüman Tatarlar arasında günümüzde en yaygın tefsirler olan Ferit Salman ve Rabit Batulla’nın tefsirleridir. Ferit Salman’ın Kur’an çevirisi 1991 yılında, Rabit Batulla’nın Kuran çevirisi ise 2004 yılında yayımlanmıştır.

As is known, the overwhelming majority of the Tatar population is Muslim. The national culture is formed under the influence of this religion. The appearance of the first examples of religious literature in the Tatar Turkish language begins from the foundation of the first tefsirs (interpretations, translations) of sacred book of Muslim’s, the Quran. It is assumed that Kazan Tatars first began to work on Quran in the late XVI century. The separated chapters and verses of these manuscripts have survived to nowadays. In XII, XIII and XIV centuries, different verses and chapters of Quran have been translated into Turkish. The sure “El Kahf” was translated into Tatar Turkish in 1880, “El Itkan di terdjimetil” was printed as a book in 1907 in Tatar Turkish at Kazan University Publishing House. The Tatar translation of “Tashilul – bayan fi tefsiril Kuran” by Muhammad Imankuluy was printed in 1910 at Kazan “Urnek” publishing house. In this article the emergence of Tatar’s Quran tefsirs is examined. Each tefsirs of different Muslim societies contain different contents from original Quran’s in order for Muslims to easily understand. The main point of the article to examine different language features that appears in Quran translations in the end of 20th century and the beginning of XXI century. The base sources of this article are Ferit Salman and Rabit Batulla’s tefsirs which are widespread among the Muslim Tatars. The Quran translation of Ferit Salman’s printed in 1991, Rabit Batulla’s in 2004.