Bu makalede, Türkçedeki yapım eklerinden fiilden isim yapma eki olan -(U)t eki, türettiği kelimelere kazandırdığı anlamlar açısından incelenmiştir. Türk dilinin tanıklı ilk safhalarından günümüze kadar olan tarih süreci içerisinde sahip olduğu yapım ekleri, çeşitli araştırmacılar tarafından farklı şekillerde tasnif edilmiştir. Bu tasniflerin büyük bir kısmı daha çok eklerin biçimsel işlevleri üzerine yapılmıştır. Çalışmada daha önce yapılan ek tasnifleri değerlendirilip biçimsel ve anlamsal işlevlerinin nasıl ele alındığı sorgulanmıştır. Fakat bazı araştırıcıların yine de eklerin anlamsal işlevleri üzerinde birkaç tespit yaptıkları belirlenmiş ve bu tespitlerdeki yapım eklerinin anlamsal işlevleri değerlendirilmiştir. Araştırıcılar tarafından ortaya konulan -(U)t yapım ekinin kelimeye kattığı anlamlar bir araya getirilerek toplanmıştır. Ancak bu aşamada makalede öne sürülecek olan anlamsal işlevlere yer verilmediği de ortaya çıkmıştır. Divan-ı Lügati't-Türk ve Kutadgu Bilig'de yer alan -(U)t eki ile yapılmış yiyecek isimleri tespit edilmiştir. Veriler ışığında sözü geçen yapım eki ile türetilmiş yiyecek isimlerinin nasıl yapıldığı ve yapılış safhaları gösterilmiştir. Belirlenen yiyecek isimlerinin yapılma süreci içerisindeki aşamalarının isimlerin ortak noktaları olduğu görülmüştür. Dolayısıyla üzerinde durulan yapım ekinin diğer araştırıcıların ortaya koyduğu anlamsal işlevlerden daha farklı bir işlevi kendi bünyesinde ihtiva ettiği sonucu görülmüştür. Sonuç olarak -(U)t; fiil kök veya gövdesinden yiyecek isimleri yaparken yiyeceklerin bekletilme ve kurutulma safhalarından geçtiğini gösterdiği tespit edilmiştir. Bu sonuçtan hareketle Türk dilindeki eklerin her birinin özel olarak anlamsal işlevi üzerinde durulması gerektiği vurgulanmıştır
In this article, -(U)t suffix making nouns from verbs in Turkish construction of additional was examined. The construction of additional was classified differently by various researchers in the process of history from witnessed the first phase of the Turkish language. A large of these classifications was made mostly about formal functions of suffixes. In this study, additional classifications made earlier were evaluated, quetioned how the formal and semantic functions were discussed. However, It was stil found out that some researchers identified on several semantic function of suffixes and semantic functions of construction of additionals in this detection were evaluated. Meanings that construction of additionals added to words by researchers were collected by combining. But, at this stage, that semantic function which will be put forward in the article was not given was also emerged. Food names made with -(U)t suffix in Divan-ı Lügati't-Türk and Kutadgu Bilig was identified. In the light of datas, derived by food names with said construction of additionals of construction phases was shown. It was understood that food names designated in the process of performing the step are their common points. Therefore, it was understood that emphasized construction of additional have more different semantic function than semantic functions which other researchers revealed. As a result, -(U)t has been found that it shows that while it makes food names from verb stem or body, it passes the drying and holding phases. In line with this result, it was emphasized that it needs to focus on particularly each of suffixes in the Turkish language in point of their semantic functions.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.