Belli bir gelenekten beslenen klâsik Türk şiirinin geleneğe bağlı olarak vücut bulması, bu şiirin anlam dünyasının da şiiri yorumlamak isteyenler tarafından belli bir kalıba sokulup bu kalıplar çerçevesinde değerlendirilebileceği anlamına gelmeyeceği şeklinde bir tez geliştirilebilir. Klâsik Türk şiirinde klasikleşen bir anlatımla birlikte, klâsik şiirin Arap ve Fars kültürünün etkisinde kalmasıyla birlikte özellikle Fars mitolojisindeki bazı unsurların yüzyıllar boyunca klâsik mazmun, mefhum ve benzetme unsuru olarak kullanıldığı klâsik bir bilgidir. Bu klâsik bilgiden hareketle bu şiirin yine klâsik hale gelen ifadelerle yoğun tenkitlere uğradığı da bir gerçektir. Birbirinin neredeyse aynısı olan bu nevideki tenkitler, birçok tarih ve edebiyat araştırmacısının dilinde benzeri ifadelerle tekrar edilip durmuştur. Bu tenkitlerin merkezini klâsik Türk şiirinin gerçek yaşamdan kopuk olduğu gerçekle ilgisinin bulunmadığı düşünceleri oluşturmuştur. Oysaki klâsik Türk şiirinin beslendiği bir toplum vardır ve sanatkâr da o toplumun bir aynası olmuştur hep. Klâsik Türk şiirini besleyen Osmanlı toplumunun değer yargıları, beklentileri, özlemleri, öfke ve sevinçleri de klâsik Türk şiirinin içinde klâsik olanın dışındaki bir anlatımla bazen mizahî bazen eleştirel bazen de felsefî dünya görüşlerine havi bir üslûpla yer bulmuştur. Klâsik Türk şairleri, klâsik olmayan konularını toplum-insan; insan-insan ilişkileri üzerine bina etmişlerdir genellikle. Bazen insanın psikolojisine -modern psikolojik analizlerle zor ulaşılabilen çözümlemelere- çok veciz bir dizeyle değinilir bazen toplumun kusuruna direk dikkati çekerlerken bazen toplumun kusuruna bir şahsın kusuru üzerinden parmak basarak bir tip tahlili yapar sosyolojik analizlere olanak sağlar… Tekten bütüne gitme metodunu şahıstan “tip”e ulaşmak ve “tip” değerlendirmesi yapmak için de kullanmışlardır. Bunlarla birlikte şairin halet-i ruhiyesi, beklentileri, ihtirasları, ümitsizlik ve kırgınlıkları da klâsik Türk şiirinde klâsik olmayan bir tarzda yerini bulmuştur. Klâsik Türk şiirinin yorumu, zamana, zemine uyarlanarak farklı farklı yorumlara, yeni keşiflere yelken açmaya müsait olduğu halde bu şiirin yorumunu belli kalıpların dışına taşımak istemeyenler, bu şiire günümüzde standart bir yorum kalıbı getirmek isteyenlerdir. Klâsik Türk şiirinin klasikleştirilen yorumların ötesine taşınmasına ihtiyaç vardır.
A thesis can be developed that emergence of classical Turkish poetry which is fed from a specific tradition does not mean that semantics of this poetry can be stereotyped and evaluated within the frame of these stereotypes by those who would like to criticize poem. It is a well-established fact that in Classical Turkish Poetry with the introduction of a classic narration and the exposure of Arabic and Persian culture to classical poetry, certain elements from Persian mythology in particular have for centuries been employed as classical mazmun (explanation through allusion), mefhum (fancy) and metaphor elements. Based on this ancient knowledge it is also a well-known” reality that this poetry genre has heavily been criticized via expressions that have also become classical. Such criticisms that are almost identical have been repeated incessantly by a good number of history and literary researchers. These criticisms are based on the question whether Classical Turkish Poetry has indeed no connection with real life. The truth is however there has always been a society that nourished Classical Turkish Poetry and the artist has always mirrored this society. Value judgments, expectations, desires, angers and joys of Ottoman Society that nourished Classical Turkish Poetry have found a place within Classical Turkish Poetry via a nonclassical narration style that was sometimes humorous at other times critical. Classical Turkish poets have mostly established their nonlassical issues on society-human; human-human relations. Sometimes psychology of humankind – resolutions which are assessed difficultly through modern psychological analyses- are mentioned briefly with a line, sometimes the mistake of society is pointed out directly and sometimes the mistake of society is emphasized over the fault of specific person and analysis of character is done and sociological analyses are provided… They also employed induction method to reach “type” from i
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.