Perspektif, sadece görsel sanatlar için değil aynı zamanda kurgusal eserler için de önemli bir unsurdur. Sanatçının eseri oluştururken konumlandığı yer ve bakış açısı eserin yönünü de büyük ölçüde belirler. Kurgusal eserlerdeki perspektif meselesi bugüne kadar çokça tartışılmış ve üzerinde çeşitli fikirler ileri sürülmüştür. Bu çalışmada İran Türk nesir edebiyatının önemli temsilcilerinden Ali Rıza Zihak’ın “İtgin Ulduz (Kayıp Yıldız)” isimli kitapta topladığı hikâyeleri, anlatıcı tipleri ve bakış açısı yönünden değerlendirilmiştir. Ali Rıza Zihak hikâyelerinde genel olarak I. tekil şahıs anlatıcıyı tercih etmiştir. Bu durumun doğal bir neticesi olarak eserlerde anlatılanların daha çok hatıralardan derlendiği izlenimi uyanmaktadır. İran Türklerinde modern anlamda hikâyenin sosyal ve siyasi şartlar neticesinde geç bir dönemde ortaya çıkması sebebiyle Ali Rıza Zihak’ın hikâyelerinde modern anlatıcı ile geleneksel anlatıcının birbirinden net çizgilerle ayrıldığı söylenemez. Hikâyelerde araya girerek okuyucuya seslenen yazar, geleneksel anlatım formlarından da yararlanmıştır. Yazarın III. tekil şahıs anlatıcı ve hakim bakış açısını kullandığı eserleri ise teknik yönünden oldukça başarılıdır. İncelenen eserlerde tercih edilen anlatıcı ve bakış açısının, dil ve üslubu büyük ölçüde etkilediği tespit edilmiştir.
Perspective is a very important element not only for visual arts but also for fictional pieces of art. The positioning of the artist while creating the piece of art and his point of view determines the direction of the piece of art as well. The perspective issue in fictional pieces of art has been discussed a lot until today and various ideas have been suggested about it. In this study, the stories of Ali Riza Zihak (one of the important representatives of Iranian prose literature) collected in his book named “İtgin Ulduz (Lost Star)” were evaluated in terms of narrator and point of view. Ali Rıza Zihak generally preferred first person singular in his stories. As a natural result of this preference there is an impression in his pieces of art that the told stories are rather compiled of memories. Due to late period occurrence of stories (in modern means) in Iranian Turks because of social and political conditions, it cannot be said in stories of Ali Rıza Zihak that modern narrator is completely separated from traditional narrator. The author, who addressed the reader by interfering in the story, also took advantage of the traditional narration forms. The pieces of art of the author where he used third person singular and dominant point of view, are also very successful. It has been determined that the preferred narrator and point of view in the pieces of art widely effected language and style.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
