Bu çalışmada, Kayseri Etnografya Müzesi’nde bulunan Osmanlı Dönemine ait 12 şifa tası ve 1 hamam tası incelenmiştir. Maden sanatı içerisinde önemli bir yere sahip olan bu tasların üzerindeki dualar okunarak taslardaki tılsımlı düzenler ve figürler ikonografik açıdan değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bakır, bronz veya pirinç gibi madenlerden yapılan şifa taslarının özellikle Türk İslam sanatı içerisindeki yeri üzerinde durulmuştur. Bedenen ve ruhen iyileşme hali olan şifa, tüm dinlerde inançla temellendirilmiş, farklı araçlarla ve daha çok su ile aktarılmıştır. Şifa tasları, çeşitli hastalık ve sıkıntılardan kurtulmak için üzerine yazılan ayet, sayı ve harf vefkleri ile ikonografik anlamlar yüklenen çeşitli sembollerle bezenmiş küçük sanat eserleridir. Bazı şifa taslarında sayı ve harflerden oluşan vefklere dualardan daha fazla yer verilmiştir. Mit-din-tılsım (büyü) üçgeninde, geniş bir yelpazede aranan şifa kavramı bu taslar üzerinde sanata dönüştürülmüştür. Geleneklerle şekillenerek din ve tılsımla bütünleştirilen bu taslar döneminin sanatı, üslubu, malzemesi ve bezemesi hakkında önemli bilgiler vermektedir. Değişik formlarda biçimlenen şifa taslarının bezemesinde farklı hatlarda işlenen yazı en önemli unsurdur. Şifa taslarının iç ve dış yüzleri bordürler, madalyonlar veya palmetlerle sınırlanırken taslarda karakterize edilmiş insan ve hayvan figürleri, gezegen sembolleri gibi daha çok dini inançlara uygun bir bezeme programı oluşturulmuştur. Taslar üzerinde genellikle kazıma tekniğinde uygulanan süsleme, burada dekoratif olmaktan ziyade her biri gizli bir bilginin sembolik anlamda ifadesidir.
In this study, Ottoman period 12 healing bowl and 1 bath bowl found in Kayseri Ethnographic Museum have been studied. Having an important place in mining art, the prayers on the bowls have been read, and talismanic harmony and figures have been evaluated ichnographically. The place of these healing bowls in the Turkish-Islamic art which are made of metals such as copper, bronze or brass has been especially emphasized. Healing the state of recovery physically and mentally are based faith in all religions, healing transferred to with different tools and more water. They are small works of art assigned iconographic meanings and adorned with various symbols by writing verse, number and letter charms on them to get rid of various ailments and woes. Charms (vefks) consisting of numbers and letters in some healing bowls are given more prayers. The concept of healing within a wide range of myth-religion-talisman (magic) triangle is turned into art on these bowls. They provide important information about the art of the period, the style, material and decoration with the religious and talismanic integration redesigned by traditions. Processed on different lines to ornament various forms of healing bowls, writing is the most important element. While inner and outer faces are limited with curbs, medallions or palmettes, the bowls are decorated with characterized human and animal figures, symbols of the planet mainly in accordance with religious beliefs. Each ornament here on bowls generally with engraved technique is symbolically an expression of a secret knowledge rather than a decoration.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.