Dependency Grammar Of Luciene Tesniere In The Perspective Of Turkish, English And French

Author:

Number of pages:
189-201
Language:
Year-Number:
2013-Volume 8 Issue 8

Kökleri İsa’dan birkaç yüzyıl öncesine uzanan Pânini’nin Sanskritçe dilbilgisine dayalı Luciène Tesnière’in Bağımsal Dilbilgisi, modern, teorik Bağımsal Dilbilgisi geleneğinin temelini oluşturur. Geleneksel dilbilgisinin yüklemleme olgusuna karşı çıkan Bağımsal Dilbilgisi, yüklemi tümcenin merkezine alarak özneyi tümcenin diğer unsurlarıyla aynı seviyeye indirger. Tesnière’in Bağımsal Dilbilgisi’ne göre, özne ve nesneler eyleyen, tümleçler tümleyen olarak adlandırılır. Tesnière’in modeli tümcenin çizgisel düzeni ile yapısal düzeni arasındaki farka dayanır. Tek boyutlu olan çizgisel düzen konuşma sırasında gerçekleşir ve gözlemlenebilir. Yapısal düzen ise çok boyutlu ve gizlidir. Yapısal düzeni gösterebilmek için Tesnière ‘stemma’ diye adlandırılan bir grafik gösteriminden yararlanır. ‘Stemma’ sözdizimsel yapılardaki yatay ve dikey ilişkileri görselleştirmeye yarar. Bu gösterimde, yüklem hiyerarşik yapının en üstteki elemanıdır ve öznenin de dahil olduğu diğer elemanları yönetir. Yüklemin dayattığı temel kurucular o yüklemin değerliğini oluşturur. Genellikle yüklem en fazla üç temel kurucu alabilir. Bu durumda yüklem üç değerlidir. Fakat, ‘bahse girmek’ (Tr.), ‘bet’ (İng.), ‘parier’ (Fr.) gibi bazı fiiller dört değerli olarak kabul edilirler. Öte yandan Tesnière’in metodunda temel sözdizimsel ilişkiler bağıntılama, bağlama ve aktarma olarak adlandırılır. Bu yaklaşım, tümcenin unsurları arasındaki hiyerarşik yapıyı betimler. Bağımsal Dilbilgisi doğal dillerin sözdizimsel yapısını göstermeye uygundur. Bu çalışmada, Bağımsal Dilbilgisi tarafından belirlenen ilkeler açıklanırken Türkçe karşısında İngilizce ve Fransızcanın dar bir çerçevede karşılaştırılması da yapılmıştır. Sonuç olarak bu grafik gösterimin İngilizce, Fransızca ve Türkçe gibi farklı dil ailelerinden olan dillerin sözdizimsel yapısını göstermek için uygun olduğu gözlenmiştir. İngilizce ve Fransızca sözdizimsel olarak SVO (Özne Yüklem Nesne) düzenini izlerken Türkçe SOV (Özne Nesne Yüklem) düzenini izlemektedir. Fakat bu gösterimde yüklem tümcenin yöneticisi durumunda olduğu için, bu üç dil stemmada aynı görünümü sunmaktadır.

Keywords


Luciène Tesnière’s Dependency Grammar whose roots may go back to Pânini’s grammar of Sanskrit several centuries before the Common Era forms the basis of the modern theoretical tradition of the Dependency Grammar. Dependency Grammar coming out against predication fact of the traditional grammar degrades the subject at the same level of the other elements of the sentence by taking predicate in the center. According to Tesnière’s Dependency Grammar, subject and object are actants and circumstances are complements. Tesnière’s model is based on the distinction between linear order and structural order of the sentence. The linear order that is one-dimensional is realized in speech and observable while structural order is multidimensional and hidden. For the representation of the structural order, Tesnière uses a graphical representation named as ‘stemma’. Stemma serves to visualize the vertical and horizontal relations within syntactic constructions. In this representation the predicate is the highest element of the hierarchic level. It governs the complements including the subject. The core constituents imposed by the predicate form the valency of this verbal predicate. In general the predicate can take a maximum of three arguments and thus this predicate is trivalent. But sometimes the valency of the predicate can be four. Some verbs such as ‘bet’ (Eng.), ‘bahse girmek’ (Tr.), ‘parier’ (Fr.) are considered to be a tetravalent verb. In addition, in the method of Tesnière the basic syntactic relations are connection, junction and transference. This method describes the hierarchical structure between the elements of the sentence. Dependency Grammar is suitable to represent the syntactic structure of the natural languages. In this study, while the principles demonstrated by Dependency Grammar are explained, two languages English end French, are tried to compare in a narrow frame in front of Turkish. As a result, this graphical representation has been observed to be suitable to represent the syntactic structure of the English, French and Turkish from different language families. While the English and French fallow SVO syntactic order, the Turkish fallows SOV order. But in this representation because the predicate is the governor of the sentence, these three languages represent the same aspect in the stemma.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,558
Number of downloads 485

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.