Ortaöğretim öğrencilerinin edebiyat kavramıyla ilgili algılarının metaforlar yoluyla belirlenmeye çalışıldığı bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (Fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Çalışma grubunu Kırıkkale ilinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı 4 farklı liseden 276 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan ve geçerli metafor üreten öğrencilerden 97’si 9. sınıf, 58’i 10. sınıf, 73’ü 11. sınıf ve 58’i 12. sınıfa gitmektedir. Araştırmanın verileri tek sorudan oluşan boşluk doldurma yöntemine göre hazırlanmış bir formla toplanmıştır. Öğrencilerden edebiyata ilişkin bir metafor geliştirmeleri ve benzetme yönünü de yazmaları istenmiştir. Bu araştırma, aynı zamanda edebiyat dersiyle ve dolayısıyla edebiyat kavramıyla ilk defa lisede karşılaşan öğrencinin bu kavrama ilişkin algısını belirlemek, bu algıdan yola çıkarak edebiyat eğitiminin boyutlarına dair tespitler yapmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Öğrencilerin geliştirdikleri metaforlar sınıf düzeyinde ayrı ayrı tespit edilmiş, ardından bu metaforlar benzetme yönlerinden hareketle altı başlık altında sınıflandırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğrencilerin metafor geliştirirken karşılaştırma yaptıkları ve yaratıcı düşünebildikleri anlaşılmıştır. Altı farklı başlık altında toplanan metaforlar incelendiğinde öğrencilerin edebiyatın insanla ve günlük hayatla olan ilişkisinin farkında oldukları sonucuna varılabilir. Ayrıca, öğrencilerin edebiyatın önemi ve gerekliliğine gönderme yapan metaforlar geliştirmiş olmaları, edebiyat dersinin amacına ulaştığı sonucunu düşündürmektedir. Araştırma, özellikle edebiyatla ilgili geliştirilen olumsuz metaforların kaynağının neler olabileceği konusunda da fikir vermesi bakımından oldukça önem arz etmektedir. Anahtar Kelimeler: metafor, algı, edebiyat, edebiyat eğitimi

In this research, which aims at determining students’ perceptions about concept of literature through metaphors, a qualitative research method, phenomenology (design) is adopted. The study group is composed of 276 students from 4 different high schools of the Ministry of National Education. Of the students who participated in the study and who were able to produce valid metaphors, 97 students are from 9th grade; 58 from 10th grade; 73 from 11th grade and 58 from 12th grade. Data is collected by a form containing a single question prepared with ‘fill-in-the-blank’ method. The students are asked to develop a metaphor related to literature and to write its comparative aspect as well. The students take the literature class and they face the concept of literature for the first time in high school. This research is made in order to determine these student’s perception of the concept of literature and in order to make diagnosis about education of literacy taking into account this perception. Descriptive analysis techniques are used in anayzing the data. Metaphors developed by students are determined seperately at class level and then they are classified under six headings in accordance with their comparative qualities. The reseach reveals that students are making comparisons while developing metaphors and they can think creatively. When six groups of metaphors are considered, it can be concluded that students are aware of the literature’s relation with humanbeing and daily life. As students developed metaphors relating to the importance and the necessity of literature, it is thought that literature classes reached their goals. The study is also important as it sheds light on the sources of negative metaphors for literature.