Kırım-Tatar Türklerinin çoğu, bugün Ukrayna’ya bağlı Kırım ile Özbekistan, Türkiye ve Romanya’da yaşamaktadır. Türk Dilinin Kuzeybatı (Kıpçak) grubuna giren Kırım-Tatar Türkçesi, 19. yüzyılda edebi dil olmuş ve 1920’lerde ise standartlaşmıştır. Kırım-Tatar atasözlerini cümle bilgisi yönünden incelediğimiz bu çalışmada Kırım-Tatar Atasözleri adlı eserden seçtiğimiz 168 atasözünü cümle bilgisi yönünden ele aldık. Cümle yapıları itibarıyla atasözlerini, 1. Basit, 2. Birleşik, a. sıralı, b. şart, c. içiçe ve ç. girişik cümle, 3. Karmaşık cümle yapısındaki atasözleri olarak tasnif etmek suretiyle inceledik. Basit cümle yapısındaki atasözlerini (1-23) , yüklemlerinin türüne göre fiil cümleleri, isim cümleleri, anlamlarına göre olumlu, olumsuz ve emir cümleleri olarak gözden geçirdik. Önemli bir bölümü sıralı cümle yapısı gösteren atasözlerini (24-61) ise, bağlaçsız ve bağlaçlı sıralı cümleler olarak ikiye ayırarak inceledik. Şartlı birleşik cümle yapısındaki atasözlerini (62- 83) de, zarf tümleci, özne, nesne, yer tamlayıcısı vb. işlevli olanlar biçiminde ele aldık. İç içe birleşik cümle yapısındaki atasözleri (84-96) ise, iç cümleciğin temel cümledeki işlevi esas alınarak ele alınmıştır. Girişik cümle yapısındaki atasözlerini (97-150) de, a. isim-fiillerle, b. sıfat-fiillerle, c. zarf-fiillerle kurulan girişik cümle yapısına sahip atasözleri olarak inceledik ve bu yapıların katıldığı birleşik cümlelerdeki işlevlerine de işaret ettik. Makalenin son bölümünde ise karmaşık cümle yapısındaki (151-168) atasözleri ele alınmıştır.
Crimean Tatar Turks live today mainly in Crimea, Uzbekistan, Rumania and Turkey. Crimean Tatar belongs to the northwestern (Kipchak) group of Turkic languages. Crimean Tatar has became a written language in the 19th centuary and standardized in 1920’s. In this article, we explored 168 Crimean Tatar proverbs selected from Kırım-Tatar Atasözleri regarding their sentence structure. The proverbs studied have been classified according to their sentence structure: 1. simple, 2. complex: a. coordinated, b. conditional, c. proverbs presenting complex sentence structures with a direct quote, d. proverbs presenting a subordinated sentence structure having infinitive verb forms such as infinitives, participials or gerundial forms, and 3. proverbs having a mixed sentence structure. Simple sentences (1-23) have been classified according to their predicate as verbal sentences and nominal sentences etc. Compound sentences (24-61) have been
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
