Nâ’ilî, on yedinci yüzyıl klâsik Türk şâirleri arasında ayrı bir öneme sâhiptir. Geleneğin kendisine yüklediği birikimi, geleceğe ulaştırmada bir köprü görevi üstlenmiş gibidir. Şiirini özgünlüğünü yitirmeksizin çok farklı kaynaklardan beslenerek oluşturmuştur. Onun şiirinde; geleneğin getirdiği hemen tüm değerleri, kendinden önce şiir yazan şâirlerin şiirlerinden esinlenme ve etkilenmeleri, çok çeşitli alıntılamaları, yüzyıllar boyunca işlenilmiş ortak rediflerin yarattığı klişe çağrışımları, kendi şiir dünyâsının oluşturduğu benzer içerikli şiirsel yapıları, islâm ve tasavvuf kaynaklı söylemleri, alışılmış ya da eşine az rastlanır mazmûna dayalı kullanımları, Sebk-i Hindî’ye ilişkin ifâdeleri, klâsik şâirin zihninde yer edinen ortak tasavvurları, farklı bilim dallarının, söz gelimi astronominin sunduğu terminolojik edinimleri, tabiat, mûsıkî, okçuluk ve oyunlara ilişkin unsûrlar ekseninde biçimlendirilmiş anlamsal yapıları; halk kültürü, edebiyatı ve söyleyişinden kesitleri, geleneksel anlatı formu niteliği taşıyan mesnevîlerde görülen öyküleyici anlatım özellikleri ve üslûpsal değerleri bulmak mümkündür. Şu hâlde Nâ’ilî-i Kadîm’in şiiri, klâsik Türk şiiri bağlamında; olabildiğince geniş perspektifte düşünülüp değerlendirilmesi gereken ve metinlerarası bir okumayla sağlıklı temellere dayandırılabilecek bir örnekçe niteliği taşımaktadır. Bu makale ile metinlerarası ilişkiler örüntüsünde Nâ’ilî-i Kadîm şiirinin bileşenleri saptanılmış, söz konusu bileşenler, ilgili şâirin şiirlerinden örnekler verilerek değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda; klâsik Türk edebiyatı metinlerinin koşut ve eşzamânlı okumalarının yapılmasının gerekliliği ve özelde Nâ’ilî’nin eşsiz söylemleriyle ortak materyalleri nasıl kendileştirdiği dikkatlere sunulmuştur.
Nâ’ilî has a unique importance among 17. Century Classical Turkish poets. He as if had taken upon himself the mission of a bridge to transmit the accumulation that tradition had laid upon him. He constructed his poetry by making use of many different sources without losing his poetry’s originality. At his poetry, it is possible to find almost all values belonging to tradition such as: inspirations and influences and many different excerpts from the poets that have written poems before him; common stereotype rhyme connotations that has processed over the centuries, poetic forms with similar content created in his own world of poetry, discourse from the Islamic and Sufi sources, conventional or unique metaphor usages, statements regarding Sebk-i Hindî, common images of classical poets’ minds, , the acquisitions of terminology offered by different disciplines for instance astronomy, semantic structures formed on the axis of the elements about nature, music, archery and games; excerptions from folk culture and literature, narrative properties and stylistic values that are seen in mesnevîs which have traditional expression form. At this point, the poetry of Nâ’ilî-i Kadîm must be thought and evaluated in the context of Classical Turkish Poetry, and it is a sample that must be based healthy foundation with a inter textual reading. By this article, Nâ’ilî-i Kadîm’s components of poetry are determined in the context of intertextuality, and those components are evaluated by giving examples of the poems belonging to the poet. The necessity of parallel and simultaneous readings of Classical Turkish literature texts and in particular how Nâ’ilî made himself the common materials by his unique discourse are presented to attention.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.