Mesnevi Divan şiiri nazım şekillerindendir. Klasik edebiyatta, bugünkü roman ve hikâye gibi türler yerine edebi metinlerde mesnevi nazım şekli tercih edilmiştir. Özellikle uzun sürecek konular veya hikâyeler şiir yoluyla anlatılmak istendiğinde, kafiye kolaylığı nedeniyle mesnevi nazım şekline başvurulmuştur. Mesneviler aynı zamanda Doğu edebiyatlarında müstakil eserler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu eserler içerisinde en popüler olanları aşk konulu mesnevilerdir. Bunlardan biri de Osmanlı şehzadelerinden Cem Sultan’ın Farsça aslından ilham alarak yazdığı mesnevisidir. Adı geçen eser, edebi tarzlar bakımından oldukça zengindir. Eserde başvurulduğu tespit edilen Duaname, Münacaat, Nasihatname, Şefaatname, Medhiye, Fahriye, Hasbihal, Münazara, İtizariye, Tazallüm, Mektup, Şükürname, Firakname gibi edebi tarzlar, metnin iç ve dış yapısının oluşturulmasında önemli bir rol üstlenmiştir. Bu çalışmada Cemşid ü Hurşid mesnevisi, ilk cümlesinden son cümlesine kadar edebi tarzlar açısından dikkatle taranarak, elde edilen bilgiler değerlendirilmiştir. Eserde yer alan her bir tarz bu çalışmada bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilmiştir. Ancak eserdeki edebi tarzların bütün ayrıntılarıyla birer araştırma konusu olduğundan, bunların ayrı bir başlık altında yorumlanması gerekmektedir. Çalışmamızda, edebi tarzların tamamı tespit edilmeye çalışılmış, ayrı ayrı bölümler oluşturan edebi tarz örnekleri değerlendirilerek, mesnevide bunlara örnek teşkil eden beyit bazındaki metinler sadeleştirilmiş şekliyle gösterilmiştir. Ayrıca Eserde yer alan; edebî tür, tarz ve anlatım teknikleri üzerinde değerlendirmelerde bulunularak, edebî tarzların metinlerin oluşturulmasındaki işlevleri gösterilmeye çalışılmıştır.

Mathnawi is one of the Divan Poetry’s form. In the Classical Literature, mathnawi form was prefered instead of modern novel and story in literary texts. It was resorted to mathnawi form when especially long winded subjects or stories was wanted to be recounted poetically. Mathnavies appears as detached works in eastern litraries. Among these works, being about love mathnavies are most popular. One of them is Cemşid ü Hurşid Mathnawi that Cem Sultan who was one of Ottoman princes wrote by inspiring from Persian original text. Former work is substantial in terms of literary styles. lirerary styles as Duaname, Münacaat, Nasihatname, Şefaatname, Medhiye, Fahriye, Hasbihal, Münazara, İtizariye, Tazallüm, Mektup, Şükürname, Firakname which determined referenced in the work, played an important role in the creation of internal and external structure of the text. In this study, the information which obtained from Cemşid ü Hurşid mathnawi by scanning carefully in terms of literary styles from first sentence until the last sentence, was evaluated. Each style which partaking in the work, discussed whit a holistic approach in this study. However, literary styles which partaking in the work as is a separate research topic, they should be interpreted under a separate heading. In our study, tried to identify all the literary styles, by evaluating examples of literary style which create separate sections, was exemplified with the shape of simplified couplet-based texts examplaried for these in mathnawi. Besides, tried to reveal the functions of literary styles about creating texts by making evaluations on literary genre, literary styles and narrative techniques which partaking in the work.