Özet Anadolu’nun çeşitli yörelerine değişik zamanlarda Balkanlardan gelen göç dalgaları ağız coğrafyasını etkilemiş ve yerli ağızların arasında birtakım ağız adacıklarının meydana gelmesine sebep olmuştur. Türkiye Türkçesi ağızları incelenirken bunların da göz önünde bulundurulması gerekir. Bu ağız adacıklarının coğrafî olarak hangi bölgelerde görüldüğü, fonetik, morfolojik ve söz varlığı özelliklerinin neler olduğu tespit edilmelidir. Ayrıca göçmen ağızlarının yerel ağızları nasıl etkilediği veya yerel ağızlardan nasıl etkilendikleri hususu da araştırılmayı bekleyen konulardandır. Balkan göçmenlerinin yerleştirildiği illerden biri de Samsun’dur. Çünkü hem mübadele sözleşmesi kapsamında hem de bu sözleşme dışında göç edenlerin önemli bir kısmı geçimlerini tarım ve hayvancılıkla sağlayan insanlardır. Özellikle Bafra ilçesi, bu insanların alışık oldukları hayat tarzını sürdürebilecekleri verimli arazilere sahip yerlerden biridir. Bu sebeple Samsun’a gelenlerin çoğu buraya yerleşmek istemişlerdir. Bafra’ya yerleşen Balkan göçmenleri arasında; hem mübadele öncesi buraya göç eden şark mültecileri, Kafkas, Kırım ve Arnavut göçmenleri, hem mübadele kapsamında Yunanistan’dan gelenler, hem de mübadele sonrasında Bulgaristan’dan gelen göçmenler yer alır. Mübadiller; Bafra’nın Aktekke, Asar, Bakırpınarı, Cırıklar (Tütüncüler), Darboğaz, Çelikler, Çetirlik, Derbent, Develi, Domuzağılı, Duhaçlı, Eldavut, Evrenuşağı, Gökçesu, Hızırilyas (Hıdırellez), İkiztepe, Kapıkaya, Kaydalapa, Kostantinuşağı (Yeniköy), Kuzalan, Selemelik ve Sürmeli köylerine yerleştirilmiştir. Bulgaristan’dan gelen göçmenler ise Bafra’nın Muamlı (Altınay), Hotmeşe, Ağcaalan, Büyükyeraltı ve Küçükyeraltı, Sarıköy, Gelemağrı, Domuzağılı, Martıkale, Dedeli, Kapıkaya, Selemelik, Kaydalapa, Bakırpınarı, Lengerli, Suğlaş, Gökçeağaç köylerine yerleştirilmişlerdir. Bu yazıda Samsun’un Bafra ilçesinde ikamet eden farklı etnik gruplara mensup göçmenler ayrı tutularak (Arnavut, Pomak, Çerkez, Gürcü vb) yalnız Türk kökenli Balkan göçmenlerinin genel ağız özelliklerine değinilecektir.

Abstract The migration waves which happened different times, from the Balkans to the various parts of the Anatolia, has affected dialect geography and gave rise to some dialect islands among the local dialects. This event should be considered in the studies of Turkey Turkish dialects. That should be stated which region they appeared geographically and what arte the phonetic, and morphologic characteristics of this dialect islands. How dialects of immigrants affected local dialects or vice versa are the topics which waits to be researched. One of the cities that Balkan immigrants were located is Samsun. Because these immigrants were earning their life from agriculture and livestock the found these lands fertile and suitable to settle. The immigrants who settled in Bafra consist of both Eastern immigrants, Caucasian, Crimean and Albanian both immigrants who came from Greece in accordance with the Population Exchange and immigrants migrated from Bulgaria after the population exchange. The exchanged were settled in following villages of Bafra: Aktekke, Asar, Bakırpınarı, Cırıklar (Tütüncüler), Darboğaz, Çelikler, Çetirlik, Derbent, Develi, Domızağılı, Duhaçlı, Eldavut, Evrenkuşağı, Gökçesu, Hızırilyas (Hıdırellez), İkiztepe, Kapıkaya, Kaydalapa, Kostantinuşağı (Yeniköy), Kuzulan, Selemelik, and Sürmeli. Immigrants migrated from Bulgaria were settled in following villages of Bafra: Muamlı (Altınay), Hotmeşe, Ağcaalan, Büyükyeraltı and Küçükyeraltı, Sarıköy, gelemağrı, Domuzağılı, Martıkale, Dedeli, Kapıkaya, Selemelik, Kaydalapa, Bakırpınarı, Lengerli, Suğlaş, Gökçeağaç. In this study, it is going to mention general dialect characteristics of immigrants who originated in the Balkan Turks except for immigrants descended from other ethnic groups (Albanian, Pomaks, Circassian, Georgian etc.)