Osmanlı kültür tarihinde, Balkan coğrafyasındaki Üsküp, Filibe, Manastır, Prizren, Selânik, Belgrad, Vardar Yenicesi gibi şehirlerin önemi çok büyüktür. XIV. asır sonlarına doğru Osmanlı hâkimiyetine girmeye başlayan bu şehirlere, Anadolu’dan getirilen Türkmenler yerleştirilmiş ve böylece Balkanlar’ın Türkleşmesi hedeflenmiştir. Çoğu akıncı beyi olan bu şehirlerin yöneticileri, imâr ve iskân faaliyetlerine hız vermiş, buralara câmi, han, hamam, imârethane vb. sosyal kurumların yanı sıra mektep, medrese, külliye gibi kültürel kurumlar inşa etmişlerdir. Bu merkezlerde yetişen âlim, şair, nâsir ve mutasavvıflar klâsik Türk edebiyatı ve kültürünün en kıymetli simâları arasında yer almaktadır. Çalışmamızın esasını teşkil eden şehir, bugün Yunanistan sınırları içinde kalan; Usûlî, Hayâlî ve Hayretî gibi klâsik Türk şiirinin önemli şairlerinin yetiştiği Vardar Yenicesi’dir. Bu yazıda, Vardar Yenicesi’nin Osmanlı hâkimiyetine geçtiği XIV. asırdan, şehrin elden çıktığı Balkan Savaşları’na kadarki zaman zarfında yetiştirdiği şairler ele alınacaktır. Anadolu sahasında yazılmış ilk tezkireler olan Sehî ve Garîbî tezkirelerinden başlanılarak, XX. asır biyografik kaynaklarından Osmanlı Müellifleri ve Tuhfe-i Nâilî’ye kadar yirmi bir farklı eser taranmış ve Vardar Yenicesi’nden olduğu bildirilen yirmi bir şair tespit edilmiştir. Tezkirelerden hareketle ‘Abdülganî-i Vardârî, ‘Aşkî, Âgehî, Beyâzî, Derûnî, Garîbî, Günâhî, Hâfız Mahmûd Efendi, Hayâlî, Hayretî, Mehmed, Râzî Mahmûd, Râzî Yûsuf, Rûhî, Selmân / İlâhî, Sıdkî, Sırrî, Şânî, Tâbî, Usûlî ve Yûsuf Sîneçâk hakkında bilgi verilecektir.
In the cultural history of the Ottoman, cities in the Balkan geography, such as Skopje, Plo
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
