ÖZET İslâm medeniyeti dairesine dâhil olduktan sonraki süreçte, Türk Edebiyatı, Arap ve Fars kültür muhiti ile yakın temasa geçmiştir. Bu temas, öncelikle dil ve edebiyat sahasında etkili olmuştur. Tercüme ve adaptasyon faaliyetleri ile ivme kazanan bu kültürel etkileşim döneminde, dini-ahlaki-didaktik nitelikte pek çok eser, Türk Edebiyatı sahasında bu suretle var olabilmiştir. Bahsi geçen eserlerin ana hatlarıyla ideal insan, ideal toplum prensibi ekseninde, ağırlıklı olarak dini ve ahlaki içerikli bir kimlik ile karşımıza çıktığı ifade edilebilir ki bu türden eserlerden bir bölümünü de kıssalar oluşturur. Nîl Nehri’nin kaynağına duyulan merak ve bu merağın giderilmesi adına başlatılan dini-fantastik içerikli maceralı yolculuğu anlatan “Hikâye-i Abdülmecid” adlı kıssa da bahsi geçen türün özelliklerini barındıran bir eser olmakla çalışmamızın genel çerçevesini oluşturmaktadır. Bilinmeyene duyulan merak ve bu merağın giderilmesi adına söylenenler veya icra edilenler, ister istemez etraflarında dini, sihri, mistik olağanüstülüklerin iç içe geçerek işlenmesi sonucunu doğurabilir. “Hikâye-i Abdülmecid” adlı eserde Abdülmecid’in Nil Nehri’nin kaynağını arayışları, halkın Cennet, Cebrail gibi dini konulardaki algısını yansıtıyor olmanın yanında, kutsanan Kevser, Nil, Zemzem gibi suların kaynak olarak da kutsal bir kökene bağlanmış olması da yine değerler dünyasına dönük yönüyle dikkate değerdir. Çalışmamızda Nil Nehri, Fırat Nehri gibi “Mübarek” sıfatı ile yüceltilmiş ve İslâm nehri olarak sayılmıştır. Bu sıfat, nehrin Mısır ve havalisindeki bütün zirai hayatın doğal olarak da insan hayatının can damarı olması münasebetiyle olabileceği gibi, nehrin kaynağının oldukça uzun bir süre tespit edilememesiyle de ilgili olsa gerektir ki Nîl Nehri’nin kaynağının gizeminin oldukça eski ve sık işlenmiş bir tema olduğunu da ifade etmek gerekecektir.
ABSTRACT Turkish literature came into a close contact with the Arab and Persian cultural circles, after the Turks adopted Islamic civilization. That contact became efficient especially in the fields of language and literature. During this period of cultural interaction which was improved by translation and adaptation studies, numerous works of religious-moral-didactic characteristics appeared in Turkish literature. We find the mentioned works prominently in a religious and moral character, pursuing the principles of ideal i
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
