Osmanlı Devleti, kuruluş yıllarından itibaren gayrimüslimlerin meskun olduğu Batı’ya doğru genişleme siyaseti izlemiştir. Gaza düşüncesiyle hareket ettiğinden dolayı da öncelikle Anadolu’nun batısı, daha sonra Balkanlar ve Avrupa’nın içlerine kadar olan bölgeyi hakimiyeti altına almıştır. Osmanlı Devleti, yeni ele geçirdiği yerlerde bulunan o yörenin eski sakinlerinin yerleşik birçok kural, gelenek ve inançlarına karışmamıştır. Osmanlılar, fethettiği coğrafyalarda bulunan insanlara geniş hürriyetler tanımış, halkla kaynaşma yolunu tercih etmiş ve hakimiyeti altında bulunan bütün vatandaşlarını mensup oldukları din/mezhebe göre sınıflandırmıştır. Yaklaşık olarak beş/altı asır Osmanlı Devleti’nin hakimiyeti altında yasamış olan gayrimüslimlerin, bu kadar uzun bir süre başka bir devletin hakimiyeti altında kalmalarını sadece askeri bir güç ile izah etmek doğru olmayacaktır. Zimmi hukuku ve millet sistemi çerçevesinde gayrimüslimlere tanınan dini, hukuki, iktisadi ve sosyal alanlardaki haklar, gayrimüslimlerin Osmanlı Devleti’ne bu kadar uzun süre bağlılıklarını izah etmede bize yardımcı olacaktır. Bu makalede gayrimüslimlerin Osmanlı Devleti’ne bağlılık nedenleri değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme o dönemin kaynakları esas alınarak yapılmıştır. Bu kaynaklar, Osmanlı dönemine ait ve daha önce kullanılmamış olan 16 ve 19. yüzyıllar arasında tutulan Osmanlı arşivlerinden alınan değişik belgeler kullanılmıştır. Bunlar, o dönemin hayatını yansıtan Şer’iyye Sicilleri (the Qadi’s Archives/Shari'a courts records) adı verilen yerel mahkeme ve Ahkâm-Şikâyet Defterleri adı verilen ve merkez karar organı olan Divan-ı Hümayun’da tutulan kayıtlar arasından seçilmiştir.

From the year of establishment on, the Ottoman Empire carried out a policy of enlargement towards the west where non-Muslim inhabited. As it set out with the idea of “Gaza” (holy war), the Ottoman Empire first annexed the west of Anatolia and later the central regions of Europe and the Balkans. The Ottoman State did not interfere with the established rules, traditions and beliefs of people who were old residents in the new conquered lands. It gave large freedoms to people in conquered lands and preferred to make a harmony with them and classified the citizens under its rule according to their religion/sect. It is not sensible to claim that just military power led non-Muslims, who lived under the Ottoman rule for about five/six centuries, to live under the rule of another state for so long. Within the frame of the rights of Dhimmies and national system, religious, juridical, economic and social rights granted to non-Muslims help us understand the reason why non-Muslims were loyal to the Ottoman State for so long. In this article, the causes of faith of non-Muslims to the Ottoman State have been assessed and this assessment has been made based on the sources of that period. These documents from Ottoman Archives, which have not been used yet, belong to Ottoman period from 16th to 19th century. These documents have been selected from Şer’iye Sicilleri (the Qadi’s archives/Shari’a local court records) and Ahkâm-Şikâyet Defterleri (Register of Complaint Decisions) called records of Divan-ı Hümayun (Council of State).