Bâkî gibi kudretli bir şairin üslubunu anlamak ve açıklamak hiç de kolay değildir. Onun ses, tasvir ve ibdâ bakımından zengin bir anlatıma sahip olduğu gerçeği, güçlü ve ayrıntılı örneklerle gösterilmelidir. Biz bu monografik çalışmamızda, Bâkî’nin gazellerini esas alarak en yaratıcı edebî sanat olan hüsn-i ta?lîli nasıl kullandığını ortaya koymaya çalıştık. Çalışmamızda sadece Bâkî’nin, bu sanatı nasıl ve hangi türlerde icra ettiği göstermedik; aynı zamanda onun gazellerinden hareketle, hüsn-i ta?lîl sanatının daha önce denenmeyen bir sınıflandırmasına gittik. Böylece bu sanatın, daha kolay tanınmasını sağlamaya çalıştık. İncelememize göre Bâkî, gazellerinde hüsn-i ta‘lîl sanatını bir yandan geleneğe uygun biçimde oluştururken diğer yandan bu sanatın malzemesi ve teşkili konusunda yeni arayışlarda bulunmuştur. Bunda hayal gücüne olan kuvvetli inancı önemli bir rol oynar. Ayrıca bu durum, onun nispeten sade-dolaysız anlatımına da uygundur. Onun hüsn-i ta?lîllerinde, hayalî kurgulara hayalî nedenler bulma yolu, hakikî vaka ve durumlara hayalî nedenler bulma yolundan daha fazladır. Çünkü o, çok katmanlı, zengin ve hayal esaslı bir sanat anlayışını esas almıştır. Bâkî teşkil bakımından hüsn-i ta‘lîli en fazla teşhîs ve teşbîh sanatlarıyla birlikte kullanır. Bu sanatta içerik bakımından ise, her türlü tabiat ve sosyal olay malzemelerine yer verir. Dolayısıyla Bâkî, hüsn-i ta?lîl sanatını oldukça başarılı kullanması sayesinde hem yaratıcı gücünü kuvvetle ortaya koymuş, hem de şiirini türlü hayaller ve çeşitli malzemeler bakımından son derece zenginleştirmiştir.

Bâkî gibi kudretli bir şairin üslubunu anlamak ve açıklamak hiç de kolay değildir. Onun ses, tasvir ve ibdâ bakımından zengin bir anlatıma sahip olduğu gerçeği, güçlü ve ayrıntılı örneklerle gösterilmelidir. Biz bu monografik çalışmamızda, Bâkî’nin gazellerini esas alarak en yaratıcı edebî sanat olan hüsn-i ta‛lîli nasıl kullandığını ortaya koymaya çalıştık. Çalışmamızda sadece Bâkî’nin, bu sanatı nasıl ve hangi türlerde icra ettiği göstermedik; aynı zamanda onun gazellerinden hareketle, hüsn-i ta‛lîl sanatının daha önce denenmeyen bir sınıflandırmasına gittik. Böylece bu sanatın, daha kolay tanınmasını sağlamaya çalıştık. İncelememize göre Bâkî, gazellerinde hüsn-i ta‘lîl sanatını bir yandan geleneğe uygun biçimde oluştururken diğer yandan bu sanatın malzemesi ve teşkili konusunda yeni arayışlarda bulunmuştur. Bunda hayal gücüne olan kuvvetli inancı önemli bir rol oynar. Ayrıca bu durum, onun nispeten sade-dolaysız anlatımına da uygundur. Onun hüsn-i ta‛lîllerinde, hayalî kurgulara hayalî nedenler bulma yolu, hakikî vaka ve durumlara hayalî nedenler bulma yolundan daha fazladır. Çünkü o, çok katmanlı, zengin ve hayal esaslı bir sanat anlayışını esas almıştır. Bâkî teşkil bakımından hüsn-i ta‘lîli en fazla teşhîs ve teşbîh sanatlarıyla birlikte kullanır. Bu sanatta içerik bakımından ise, her türlü tabiat ve sosyal olay malzemelerine yer verir. Dolayısıyla Bâkî, hüsn-i ta‛lîl sanatını oldukça başarılı kullanması sayesinde hem yaratıcı gücünü kuvvetle ortaya koymuş, hem de şiirini türlü hayaller ve çeşitli malzemeler bakımından son derece zenginleştirmiştir.