İmparatorluktan Cumhuriyete Geçiş Sürecinde Ortaöğretim Tarih Programlarında Değişim I: Ortamektep

Author:

Number of pages:
99-128
Language:
Year-Number:
2012-Volume 7 Issue 2

Bu araştırmada Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra “Tevhid-i Tedrisat Kanunu”na uygun olarak ortaöğretim tarih programında yapılan değişiklikler incelenmiştir. Araştırma, Osmanlı İmparatorluğu’nun ortaöğretim kurumları “Mekatib-i Sultaniye”lerin son programı olan "1331 (1915) Mekatib-i Sultaniye Ders Müfredatı” içerisinde yer alan “Devre-i Evveli” programı ile Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk lise müfredatı olan “1340 (1924) Lise Birinci Devre Müfredat Programı”nda yer alan tarih ders içeriklerinin karşılaştırılmasına dayanmaktadır. Cumhuriyet ile birlikte devletin ulusal ve laik kaaekterine uygun olarak tarih programlarında önemli değişiklikler yapılmıştır. Tarih programları Osmanlı İmparatorluğu’nun “hanedancı” tarih anlayışının teokratik ve otokratik içeriklerinden arındırılarak ulusal ve laik bir çerçeveye kavuşturulmuştur. Cumhuriyet’in tarih eğitimi çocuklarda ulusal bir bilinç oluşturabilmek için “Türk tarihi”ni merkez almıştır. Liselerin birinci devresi olan “Ortamektep”lerde tarih dersleri İlkçağ uygarlıkları, İslâm tarihi, Osmanlı öncesi Türk tarihi ve Osmanlı tarihinin öğretimine ayrılmıştır. Türk tarihi Avrupa ve Dünya tarihi ile bağlantılı ve karşılaştırmalı olarak bir “Uygalık Tarihi” yaklaşımı ile ele alınmıştır. Önemli tarihsel kişiliklerin yaşamlarına dayalı “hanedancı tarih” öğretimi terk edilerek yerine, batıda gelişen modern ve bilimsel tarih yöntemi benimsenmiştir. Bu anlayış doğrultusunda İlkçağ uygarlıkları, İslâm tarihi, Osmanlı öncesi Türk tarihi ve Osmanlı tarihi Avrupa, Dünya ve Osmanlı ölçeğindeki önemli gelişmeler üzerinden, dönemler ve temaları esas alan sistematik bir uslupla yansıtılmıştır. Ayrıca iki döneme ait “Lise Birinci Devre” tarih programları yeni harflere çevrilerek ek olarak verilmiştir. Program metinlerinin yeni harflere aktarılması, Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki tarih öğretimi konusundaki değerlendirmeler için önemli bir katkıdır.

Keywords


In this study the changes made on the Secondary school history curriculum according to “The Tevhid-i Tedrisat” after the foundation of Turkish Republic are examined. It is based on the comparison of history course contents of “Devre-i Evvel” curriculum which was involved in “1331 (1915) Mekatib-i Sulatniye Curriculum” which is the last curriculum of high schools of Ottoman Empire the“Mekatib-i Sultaniye” and history course content of “1340 (1924) high school first grade curriculum”which is the first curriculum of Turkish Republic. With the foundation of Turkish Republic important changes were made in the history course curriculums appropriate to the national and secular character of the state. The history course curriculums were purified from the teocratic and autocratic contents of “dynastic” conception of history of Ottoman Empire and restored a national and secular frame. The history education of Turkish Republic drew on “Turkish history” to establish a national consciousness in children. In “Ortamekteps” which is the the first circuit of high schools the history courses were devoted to Ancient history and civilizazations, History of Islam, Turkish Hitory before Ottoman Period and Ottoman History. Turkish history was dealed with an approach of “Civilization History” in a comparative way and related with Eropean and World History. The dynastic history teaching which was based on the important historical personalities was leaved end instead the modern and scientific historical method developed in west was adopted. According to this approach ancient civilizations, history of Islam, Turkish History before Ottoman Period and Ottoman History reflected via important developments and in a systematic style which is based on periods and themes. Moreover, “High School First Grade” history curriculums of the two periods were translated into new letters and these were given in the appendix. Translation of the curriculum texts is a significant contribution for the evaluations about the history teaching in the first years of the Republic.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 721
Number of downloads 381

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.