Eski Bir Hikâyenin Yeniden Doğuşu: Kara Kitap’taki İzlek ve İmgelemin Metinlerarasılık Bağlamında İncelenmesi

Author:

Number of pages:
1013-1025
Language:
Year-Number:
2012-Volume 7 Issue 1

Modern Türk edebiyatı metinlerinde, “eski”nin zamansal ve mekânsal sınırlamaları aşılarak kültürel bellek mekânları metinsel arketip niteliğinde kullanılır. Geleneğin aşılacak değil, kaynak olarak kullanılacak bir birikim şeklinde algılanması gerektiğinin göstergesi olan bu metinlerde özellikle içerik ödünçlemesi yapılarak Doğu ve Batı edebiyatlarının evrensel izlekleri metinlerarası yöntemlerle yeniden yazılır. Hafızanın ayak seslerinin tüm anlatı boyunca varlığını sürdürdüğü Orhan Pamuk’un Kara Kitap adlı romanı da gelenek-modernizm buluşmasında varlık bulan postmodern bir yeni’den yazma/ yeni’den yaratma çabasının sonucudur. Eserde eski imgeler (Hüsn ü Aşk, Mantıku’t- Tayr, Mevlana-Şems aşkı) ile yeni metin arasında bir sürerlilik ve bütünlük oluştuğu görülür. Kara Kitap’ın arka planında Şeyh Galip’in Hüsn ü Aşk, Attar’ın Mantıku’t-Tayr adlı mesnevileri ve Mevlana-Şems imgeleri ile aktarılan kendi-öteki bütünleşmeleri yer alır. Bu üç metin de metaforik bir arayış yolculuğunun hikâyesini yansıtırlar. Tasavvufi düşünceye göre “arayış” kendi varoluş hakikatine (insan-ı kâmil) ulaşmak isteyen insanın içsel yolculuğu (seyr ü sülûk) dur. Söz konusu arayışı motive eden güç ise “aşk”tır. Bu bağlamda üst anlatı (tasavvuf) ile gönderge metinler (Hüsn ü Aşk; Mantıku’t-Tayr; Mevlana-Şems aşkı) ve ana metnin (Kara Kitap), sabit ve değişmez bir doğası olmayan bireye ait hiç bitmeyen değerleri aktaran yaratım deneyimleridir. Bu çalışma, geçmişin, ‘şimdi’nin, belleğin ve bireysel özdeşliğin devamlılığına olanak tanıyan bu metinlerin gelenek-içi parametrelerin kuramsal ve yöntemsel kullanımları bağlamında metinlerarası incelenmesinden oluşmaktadır. Bireye ve topluma ait değerler dizgesinin irdelendiği; söylemsel izlekler ve tinsel bağıntıda buluştuğu anlatılarda, öz’e/ kendine dönüşün beşerî aşktan ilahî aşka ulaşma bağlamındaki yansımaları da tahlil edilmektedir.

Keywords


In modern Turkish literature texts, temporal and spatial limitations of “old” have been overcome and cultural memory areas are used in the quality of textual archetype. In these texts which are the sign of the necessity of savings to be used a resource not overcoming the tradition, universal themes of Eastern and Western literature are rewritten through intertexual methods by borrowing especially the content. Orhan Pamuk’s novel Black Book that the footsteps of the memory carry on through the whole story is a result of postmodern rewriting/reconstitution existing in association of tradition-modernism. In the art of work, it’s seen that there is a sustainability and entireness between the old images (Hüsn ü Aşk (literally Beauty and Love), Mantıku’t- Tayr, Mevlana-Şems love) and new text. In the background of Black Book, self-other integrations take place quoted with the masnavies which are named Hüsn-ü-Aşk of Şeyh Galip, Mantıku’t-Tayr of Attar and Mevlana-Şems images. These three texts reflect the metaphorical story of searching journey. According to sufistic thought, “searching” is the inner journey of the person who wants to reach his/her fact for being. The power which motivates the aforesaid fact is “love”. In this context, metanarrative (Sufism), reference texts (Hüsn-ü Aşk; Mantıku’t-Tayr and Mevlana-Şems love) and the main text (Black Book) has not a stable and unchanging nature and the authoring which quotes the endless values belonging to the i

Keywords

Article Statistics

Number of reads 2,077
Number of downloads 650

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.