Dede Korkut hikâyeleri Türk kültür tarihi ve Türk dili için en önemli eserlerden biridir. Toplumların yaşam biçimleri, dünyayı algılayışları o toplumun dilinde de kendini gösterir. Bu doğrultuda Dede Korkut hikâyelerinde göçebe Oğuzların maddi ve manevi kültür değerlerini belirlemek mümkündür. Acaba Oğuzların barındıkları evleri ne gibi özellikler taşıyordu ve bu yapıları adlandırmak için hangi sözleri kullanıyorlardı? Bu sorulardan hareketle Dede Korkut hikâyelerindeki barınmayla ilgili söz varlığını tespit ettik ve bu sözleri metin bağlamı içinde birliktelik kullanımlarına göre ele aldık. Hikâyelerdeki barınma kavram alanıyla ilgili sözcükleri göçebe ve yerleşik düzenle ilgili olmasına göre iki grupta ele aldık. İncelememizin sonucunda Oğuzların yaşam biçimlerine paralel olarak göçebe düzenle ilgili sözcüklerin, yerleşik düzene göre daha çok olduğunu gördük. Tespit ettiğimiz sözcüklerde, çadır tipi evlerle ilgili adların, sıfatlarla olan birliktelik kullanımlarında renk sıfatlarının ağırlıkta olduğunu gördük. Ayrıca çadır tipi evlerin kurulduğu yerlerin anlatımında da renk bildiren sıfatlar sıkça kullanılmıştır. Göçebe düzenle ilgili adların fiillerle olan birliktelik kullanımlarında dik- ve kur- fiilinin yaygın kullanımı göze çarpmaktadır, yerleşik düzenle ilgili adlarda ise yap- fiilinin kullanıldığı görülmektedir.
Dede Qorqut Stories is one of the most important works in history of Turkic culture and Turkic languages. The life style and understanding life of societies can be seen on languages of societies. Accordingly it is possible to determine the cultural values of nomadic Oguzs in Dede Qorqut Stories. What kind of features did Oguzs’s houses have and which words did they use to refer? From this point of view, we have defined and discussed the vocabulary with regard to housing in Dede Qorqut Stories according to co-occurence. We have also
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
