Ölçünlü Türkiye Türkçesinde kullanılmayan pek çok eskicil ögenin Türkiye Türkçesinin yaşayan ağızlarında gerek eklerde gerekse sözcüklerde kullanıldığı görülmektedir. Anadolu ve Rumeli ağızlarında bugün için yazı dilinde anlam alanı korunmuş, genişlemiş, daralmış veya değişmiş sözcüklerle karşılaşmamız bu duruma örnektir. Türkiye Türkçesinde anlamı daralan; fakat Doğu Trakya ağızlarında yer-yön zarfı olarak kullanımının dışında eskicil anlamıyla kullanılan “İleri” sözcüğü bunlardan biridir. Bu sözcük ve türevleri Eski Anadolu sahasında “önce, önceden, önceki, öncekiler vb.” anlamlarında kullanılırken günümüz Türkiye Türkçesi gramer kitaplarında sadece yer-yön zarfı başlığı altında değerlendirilmektedir. Doğu Trakya ağızlarında ise “ileri” sözcüğü bu eskicil anlamını (önce, önceden, öncekiler vb.) korumuş ve çeşitli ekler alarak veya tek başına “öncelik bildirme” kavram alanı içinde kullanılmıştır. Çalışmamızda bu konu üzerinde durulacaktır.
It is seen that many archaic elements which are not used in standart Turkish in Turkey are used both in affixes and words in living accents of Turkish used in Turkey. Our coming across the words semantic fields of which are preserved, extended,restricted or changed in written language of Anatolian and Rumelian accents is an example. The word “İleri” is one of these words ; it has a semantic restriction in Turkish used in Turkey ,yet it is used with an archaic meaning in Eastern Thrace accents apart from its use as an adverb of place. This word and its derivatives are only considered under the title of adverb of place in grammar books of recent Turkish in Turkey while they are used in the meanings of “önce, önceden, önceki, öncekiler etc.” in ex-Anatolian area. However, the word “ileri” has preserved this archaic meaning (önce, önceden, öncekiler vb.) and it has been used in the conceptual field of “öncelik bildirme” on its own or with other affixes. In this study, this subject will be the focus.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
