Osmanlı toplumunda ürünlerin, hisbe/ihtisap ve ahîlik teşkilatları gibi kurumlar vasıtasıyla gerek dinî/şer?î boyutuyla gerekse maddi/nesnel kalite yönleriyle denetlenerek standartlara bağlanması işlemi, modern zamanlarda alınan, dinî açıdan temiz ürünlere “tâhirdir” damgasına geçilmesi kararıyla gerçekten çok çarpıcı bir kavşak noktasına ulaştırılmıştır. Giderek evrensel bir gıda sertifikasyonu olmaya doğru evrilen kosher sertifikasyonundan çok daha önce alınan bu kararın gıda ürünleri dışındaki ürünlerle ilgili olması, gıda gibi çok daha hassas konuda evleviyetle bağlayıcı olmalıdır. Bu karar, helâl gıda sertifikası uygulamasına geçilmesi arayışlarıyla ilgili sürecin tarihi altyapısını temin etme konusunda da önemli bir boşluğu dolduracaktır. Gıda anarşisinin boyutlarını, insan neslini bozma ve fıtrî davranışları değiştirme tehdidini bünyesinde barındıran GDO’lu, ebter ve hormonlu ürünlere kadar ulaştırdığı günümüzde konunun bütün insanlık için önemi daha fazla tebarüz etmektedir.
It is known that the Ottoman state implemented austere certification of products monitored by organizations such as ihtisab office/ office of the superintendent of guilds and markets and akhi office/ urban fraternity ruling over parts of Anatolia in late Seljuk and early Ottoman times. The monitoring process that was implemented based on religio-legal perspective or material quality aspect moved to an important phase with a critical decision made in modern times: The seal of “it is clean/tâhirdir” was introduced to include inedible products for the first time to be supervised by religio-legal standarts. This decision was made to protect Muslims from products that might contained harmful ingredients according to religio-legal norms. This move was made before the kosher certification that was formed within the Jewish community in America, which became a certain measure of food standart later in the world. This decision also can provide historical background for the practice of halal food certificates in the world. The notion of “it is clean” becomes more evident in the midst of today’s world where genetically modified organisms became so widespread to the level that threatens the health of human generation now. This article aims to study the relevant Ottoman official documents on this issue probably for the first time, and share them with the academic world.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
