Osmanlı Devleti’nde XVI. yüzyılda Şeyhülislâm Ebüssuud Efendi’nin fetvalarıyla hukûki bir yapıya kavuşarak geniş bir uygulama alanı bulan para vakıflarının (vakf-ı nükûd) Kıbrıs’ta da kurulmuş olduğu anlaşılmaktadır. Fakat bu vakıflarla ilgili ayrıntılı bir çalışmaya rastlanmamıştır. XIX. yüzyılda Kıbrıs Şer’iye Sicillerindeki kayıtlar çeşitli amaçlarla para vakıflarının (vakf-ı nükûd) kurulmaya devam ettiğini göstermektedir. Vakf-ı nükûdu kuranlar bazen bir tek kişi bazen de bir grup olmuştur. Bu kişi veya kişiler vakfın çalışma esaslarını da belirleyerek sicile kaydettirmişlerdir. Söz konusu vakıflar genel olarak “muamele-i şer‘iyye” yoluyla işletilmişlerdir. Vakfın devamı için “istirbah” usûlü uygulanacağı vakfiyeye derc ettirilmiştir. Vakfı kuranlar arasında Kıbrıs Muhassılı, Müslüman kadınlar, Kıbrıs esnafı gibi farklı sosyal statülerden kişiler vardır. Bu çalışmanın amacı, XIX. yüzyılın ilk yarısında Kıbrıs’ta kurulmuş olan para vakıflarının hukukî statülerini, kuruluş şartlarını, vakfı kuranların sosyal statülerini, vakıfların kuruluş amaçlarını, işleyişlerini, vakfedilen paraların miktarını vb. ele alarak ortaya çıkarmak ve Osmanlı İmparatorluğu’nun diğer bölgelerinde kurulan vakıflarla Kıbrıs’takilerin benzeyen ve benzemeyen taraflarını tesbit ederek bir değerlendirme yapmaktır. Bu çalışmada Kıbrıs Şer’iye Sicillerinde bulunan vakfiye kayıtları kullanılmıştır.
The Vakf-ı Nükûd (money foundations) were established in the Ottoman Empire in the XV. century. But these foundations were legalised by Şeyhülislam Ebüssuud Efendi in the XVI. century.These foundations were founded in Cyprus in the XVIII. and XVIII. centuries but we have not seen any detailed researches about the positions of these foundations. In addition to, there are not any researches or knowledge about these foundation, in the early of XIX. century. Acccording to the records of Kadi’s Court in Nicosia, these foundations were founded in the early of XIX. century, too. These foundations were founded by one person or a group.These persons determined the conditions of working of Vaqf and they were registered in the records of Kadi’s Court, by Kadi. The aim of this study is to reveal the money foundations (vakf-ı nükûd) which founded in the earyl of XIX. century, their legal statutes’, the conditions of foundations, the goals of foundations and their methods of working. We will, also compare these foundations with the other money foundations that founded in the Ottoman Empire and avaluate our findings. We will use the records of Kadi’s Court in Nicosia, in our study.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
