Eski Türkçeden beri hemen bütün Türk dil ve lehçelerinde emir ekleri yapı itibariyle diğer bütün fiil çekim eklerinden, her şahıs için müstakil bir ekin kullanılması cihetinden, farklılık göstermektedir. Yine emir kipinde, ikinci çokluk şahıs için diğerlerinden farklı olarak tek şekillilik söz konusu değildir. Eski Türkçeden beri bu amaçla -? eki yanında bu ekin +lAr veya +z çokluk ekiyle genişlemiş şekli kullanılagelmiştir: -?Iz ve -?lAr. Kırgızcada ise bunların dışında bir de -GXlA şekli vardır. Bu yapı, değişik kaynaklarda farklı şekilde açıklanmıştır. Bunlar esas itibariyle -GIl emir pekiştirme ekine dayandırılmıştır. Bizce, bu ek, Eski Uygur Türkçesinden beri kullanılagelen -?lAr ekine dayanmaktadır.
Imperative suffixes have been in use as optative suffixes since the Old Turkic period and still it is used in almost every modern Turkic language and dialect. Morphologically, the imperative mood differs from all other infinite forms since it has a special suffixe used for each person. The imperative mood has more than one forms for the second person plural. To this end, besides the -? suffix, an extended form of plural +lAr or +z has been in use since the Old Turkic period: -?Iz and -?lAr. Modern Kyrgyz on the other hand, has an additional form as -GXlA. This structure is explained in a different way in various sources, which all are based mainly on the emphatic suffix -gIl. However, in our opinion this suffix is based on the suffix -?lAr, which has been in use since the Old Uyghur Turkic period.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
