Recaizâde Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası’yla Türk romanına giren araba, aslında bir anlamda gelenek¬sel kültürde önemli bir yere sahip olan atın yerini alan önemli bir statü belirleyicisidir. Geleneksel Türk kültü¬ründeki ‘at avrat silâh’ söylemiyle yakın psiko-sosyal ilintileri kurulabilen arabanın güç ölçümü, bugün bile ‘beygir’ kategorisi üzerinden değerlendirilmektedir. Hız performansındaki yeteneği ile değer atfedilen arabanın, kadına ve erkeğe göre değişkenlik arz eden eril ve dişil kimliğine vurgu yapılabilir. Araba tasarımcılarının yeni model üretiminde kadının dişilliğinden önemli ölçüde il¬ham alması da bu görüşü destekler. Bu olgudan yola çı-karak bireyin kendini gerçekleştirmesinin cazip yolların¬dan biri haline gelen arabanın, dışarının tekinsizliklerin¬den koruma yönüyle üstünlük sağlayıcı, bireye sunduğu birçok imkân ile ev, ve ‘erotik bir mekân’ olarak düşünü¬lebilen ‘yol’da yayalara veya daha az güçlü araçlara karşı üstünlük sağlayıcı kışkırtıcı bir yönü olduğu söylenebilir. Modern dünyanın bu önemli aracının toplumsal yaşamla paralel olarak edebiyata da yansımaları gözlenir. Talip Apaydın’ın Sarı Traktör’ü, Adalet Ağaoğlu’nun “Fikrimin İnce Gülü”, Sevim Burak’ın “Palyaço Ruşen”i, Latife Te¬kin’in Buzdan Kılıçlar’ı insan teknoloji ilişkisini toplumsal bir olgu olarak odağa alan romanlar arasında yer alır. Ömer Seyfettin’in “Nezle”si, Aziz Nesin’in “Medeniyetin Yedek Parçası” Tarık Buğra’nın “Mavi Doç”u, Peride Ce¬lal’in “Jaguar”’ı, araba olgusunu ele alan öykülerdendir. Bu makalede, benlik inşasının önemli bir aracı olarak önem atfedilen arabanın; modern çağ insanı için ifade et¬tiği anlamlar, Türk edebiyatındaki yansımaları ve farklı anlayışlarda eser veren Türk yazarların bu olguya kayıt¬sız kalamayışının gerisinde yatan kışkırtıcı psiko-sosyal etmenler, anılan metinlere yöneltilmiş eleştirel ve analitik bir yakın okuma ile irdelenmektedir.
The automobile that entered into the Turkish novel with Recaizâde Mahmut Ekrem's Car Affairs, in one respect, is one of the status determinant in traditional Turkish culture that has taken part instead of horse. The automobiles power is still measured as horse power which has close psycho-cultural ties with the discourse of 'horse, woman and the gun', that is considerable code of traditional Turkish culture. Thinking its accreditation of capacity of speed performance it can be stressed that automobiles have changeable genders depending on men and women. When producing new models, car designator’s inspiration is greatly feminity and body of women. Becoming one of the attractive ways of self realization of i
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
