Muhammed Hüseyin Şehriyar (1906-1988), Güney Azerbaycan’da yaşamış, Azeri Türkçesi’nin ve Türk dünyasının çağımızdaki en büyük şairlerinden biridir. Onun en büyük eseri Haydar Baba’ya Selâm şiiridir. Bu şiir, adını, Şehriyar’ın doğduğu köy ve köyün eteğinde kurulu olduğu Haydar Baba dağından alır. Metin hecenin 11’li kalıbıyla, beşer dizelik 125 kıtadan oluşan modern bir biçimde kaleme alınmıştır. Ontolojik tahlil yöntemi edebi eseri çeşitli tabakalardan oluşan bir varlık gibi görüp, çözümlemeyi bu katmanların biçimsel ve anlamsal yönlerini izah etme üzerine kuran bir inceleme biçimidir. Edebiyat dünyamızda yaygın olmayan bu yöntemin teorisi ile ilgili İsmail Tunalı’nın Sanat Ontolojisi isimli eseri en yetkin kaynaktır. Tunalı, adı geçen eserinde, bu yöntem üzerinde çalışan iki önemli araştırmacı Nicolai Hartmann ile Roman İngarden’in görüşlerini açıklamış, tartışmış ve ikisinin sentezinden oluşan bir yöntem önermiştir. Biz de bu çalışmada Tunalı’nın önerdiği yöntemi kullanacağız. Haydar Baba’ya Selâm uzun bir metin olduğu için tamamını incelemenin bir makale boyutunu aşacağı aşikardır. Burada, kendi içinde bir bütünlük taşıdığı için metnin ilk yedi kıtası incelenecektir.
Modern Azerbaijani poet Muhammed Hüseyin Şehriyar (1906-1988), who is one of the biggest poets of the Turkish world, lived in South Azerbaijan. His the biggest masterpiece is Haydar Bara’ya Selâm poem. This poem is be named from Village Haydar Baba, where he was born, is founded on hillside of Mount Haydar Baba. This Poem, a new form, is written syllabic meter of eleven and 125 ‘five line-stanza’. In this article, Haydar Baba’ya Selâm is analyzed by the method of ontological analysis. Although, this method is old one, it is rarely practiced in Turkey. According to this method, a literary work is composed of different categories and as understanding its value, these categories is analyzed separately. These categories is seperated two main headlines: Voices which constitute woords and semantics which is seperated different subheades. In this area, İsmail Tunalı wrote the book of Sanat Ontolojisi which is the most competent work in Turkey. In Sanat Ontolojisi, Tunalı analyzed views of Roman İngarden and Nicolai Hartmann and than he offered the combined method which is composed of their methods. We practice only seven ‘five line-stanza’s of Haydar Baba’ya Selâm by the method in this article. Because this poem is very long and it is impossible analyzing in an article.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
