Dîvânü Lügati’t-Türk’te çocuk kelimesinin anlamı “domuz yavrusu”dur. Daha sonra bu kelime, birçok Türk lehçesinde anlam iyileşmesine uğrayarak “insan yavrusu” için de kullanılır olmuştur. Ancak Türkmen Türkçesinde cocuk şeklinde geçen bu kelime, ilgili lehçede, Dîvânü Lügati’t-Türk’teki anlamını korumaktadır. Türkmen Türkçesinde bazı kelimeler anıldığında direkt olarak bunların çocuklarla ilgili olduğu, bu lehçeyi bilenler tarafından hemen anlaşılır. Bir başka deyişle bu kelimeler anıldığında hemen çocuklar hatıra gelir: bala “çocuk, yavru”, çağa “yavru, çocuk”, doğma “oğul, erkek çocuk”, perzent “nesil, çocuk” vb. Türkmencedeki söz konusu kelimelerin bir kısmı ise, dolaylı olarak çocukları ifade etmektedir. Bunlarda mecazlı kullanım vardır ve hepsi de hoşlanılan varlığın, çocuk sevilirken veya sevgi ifadesi olarak çocuğa seslenilirken ona atfedilmesiyle ortaya çıkmaktadır: ciğerbent “gönülden sevilen (çocuk)”, köşek “devenin bir yaşına gir¬me¬miş yavrusu; sevilen çocuklara söy¬lenen söz”, mazı “kavun çeşidi; çocuk sevilirken söylenir”. Bu tür ifade çeşitliliğine, Türk boylarında olduğu gibi değişik milletlerin dillerinde de rastlamak elbette mümkündür.
The word çocuk means piglet in Divanu Lugati’t-Turk. Later on, this word was also meant child in some Turkic languages, an example of meaning improvement. However the word written as cocuk preserved its original meaning in Turkmen. In Turkmen, when some words were uttered, it is easily understood that the word is about children by people who speak that language. In other words, when these words are used, children come to mind: bala “child”, çağa “child”, doğma “son”, perzent “generation, child” etc. On the other hand, some of aforementioned words describe the children indirectly. These words are used figuratively. All of these words means ‘affectinately loved’ child. They frequently used when children are called out: ciğerbent “literally ‘the tissue connecting liver to the body’, the child who is loved very much”, köşek “literally ‘the baby camel’, a nich name used for cute children”, mazı “literally ‘a type of melon’, a nich name used for cute children”. It is possible to come accress these type of expression variety in other languages as well as Turkic languages.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
