Dillerde önce somut kavramlar şekillenmiş, sonra aynı kavramların soyut biçimleri de ortaya çıkmıştır. Bunlardan biri de “uyanma” kavramıdır. Söz konusu kavramın Kazakçası oyanuw şeklindedir. Dil şekillenmesine paralel olarak “uyanma” kavramı da önceleri bir insanın uykudan uyanmasını anlatırken, sonraları insanoğlunun gaflet ve dalgınlıktan kurtulmasını ifade eder hâle gelmiş olmalıdır. Sovyetler öncesine ve sonrasına (bağımsızlık yıllarına) ait metinler, bize bu konuda önemli veriler sunmaktadır. 19. yüzyılda yaşayan meşhur Kazak şairi Abay, Kazaklara şöyle seslenir: “Gaflet uykusundan uyanın, adam olun!”. 20. yüzyıl başlarında yaşayan Mirjakıp Dulatov, Ahmet Baytursınov, Mağcan Cumabayev gibi Kazak aydınlarının eserlerinde de bu kavram önemli bir yere sahiptir. Örnek olarak; Ahmet Baytursınov, Kazakları yabancı ideolojinin etkisinden kurtarmak için Masa “Sivrisinek” adlı kitabını kaleme almıştır. Baytursınov, bu eserin girişinde “Gaflet uykusuna dalmış olan halkımı bir sivrisinek gibi sokmak, daldıkları derin uykudan onları uyandırmak istedim” demiştir. Mirjakıp Dulatov da bu düşünceden hareketle Oyan Kazak “Uyan Kazak” adlı eserini yazmış ve bu eserinde şöyle seslenmiştir: “Gözünü aç, uyan Kazak, kaldır başını, Geçirme karanlıkta boşuna yıllarını” Bu mısralar, Kazakların millî uyanış devri sayılan 1930-1940 yılları aydınlarının sloganı hâline gelmiştir. 1990’lı yıllarda Sovyetlerin dağılmasıyla birlikte Kazaklar için yeni uyanış devri başlamış; yeni uyanış, 1986 “Jeltoksan” olayları ile uç vermiştir. Kazak halkı, “asırlık uykudan” uyanarak kendini diri tutacak millî, dinî, tarihî değerlerine ve özellikle de ana diline sahip çıkmanın yollarını aramaya başlamıştır. Bu bildiride, soyut anlamlı uyanma kavramının Kazaklar arasındaki algılanış biçimi üzerinde durulacaktır.

In languages, firstly concrete concepts have taken shape, then abstract forms of these concepts have emerged. One of these is the concept of “awakening”. The concept in question means oyanuw in Kazakh language. Parallel to the embodiment of the language, while the concept of “awakening” was previously expressing a person’s waking up after sleeping, then it becomes to express human’s liberation from unawareness and carelessness. Texts which are belonging to Soviet and post-Soviet (independence years) period present to us important data for this matter. Famous Kazakh poet Abay, who lived in 19th century call to Kazakh people in this way: “Wake up from sleeping of awareness, be a man!” This concept has an important place in the works of Kazakh intellectuals who lived at the beginnings of 20th century like Mirjakıp Dulatov, Ahmet Baytursınov, Mağcan Cumabayev. For example, Ahmet Baytursınov, has written his book called Masa (gnat, mosquito) to save Kazakh people from foreign ideology. Baytursınov, said in the introduction of this work: “I wanted to sting my people who has fallen asleep of unawareness and awake them from this deep sleeping.” Moving from this idea, Mirjakıp Dulatov has written his book called Oyan Kazak “Wake Up Kazakh” and said in this work: “Open your eye, wake up Kazakh, lift up your head, Don’t spend uselessly your years in the dark.” These verses, had become slogan of the Kazakh intellectuals in the years of 1930-1940 which are accepted as Kazakhs’ national awakening period. In 1990s, after the collapse of Union of Soviet Socialist Republics, a new awakening period has begun; new awakening began to develop with 1986 “Jeltoksan” events. Kazakh people, waked up from “sleeping of century” and has begun to ways of claiming national, moral, historical values especially his native language. In this presentation, perception of the concept of awakening in abstract meaning between Kazakh people will be studied.