Milletlerin tarihi metinleri o milletin kültürünün tescilli belgeleri olduğundan tarihi köklerini tespitte son derece elzem kaynaktırlar. Bu bakımdan zamanımızdan yaklaşık bin yıl önce yazılan Divanü Lügati’t-Türk Türkçenin ilk sözlüğü olmaktan öte pek çok araştırmacının teslim ettiği üzere tarihi ve kültürel başvuru kaynaklarımızın da ilklerindendir. A. Caferoğlu, “Sözlükte geçen birçok kelimenin anlatılışında tanık olarak ileri sürülen malzeme içerisinde, Türk folkloruna, inanışına, hurafelere, bozkır destanlarına, oba hikmetlerine, illerin vecizelerine, ağıtlara tabiat tasvirlerine bolca yer verilmiştir.” demektedir. Onun tespitinden de anlaşılacağı üzere eser, bir yandan 10 asır önceki kelime varlığını çağlar ötesine taşırken diğer taraftan da o kelimelerin ardındaki dünya görüşünü aktarmıştır. Bu sebeple Türk kültürünün ulaşılabilen en eski vesikası olan eserden olabildiğince yararlanabilmek için eseri çok yönlü değerlendirmek gereklidir. Çalışmada, Divandaki kelimelerin içerisinden seçilmiş inanca dair kelimeler ve bunların açıklamaları anılan çerçevede incelenmiştir.
Historical and literary texts of the nations are the most necessary written sources to determine historical origins of nations because the written sources are the registered documents of culture. From this point of view, Divanu Lugati’t-Turk, which was, approximately, written a thousand years ago, is, as a great many researcers agreed, one of the first hictorical and cultural reference books rather than being the first Turkish dictionary. Ahmet Caferoğlu says it is included Turkish folklores, beliefs, superstitions, steppe [bozkır] epics, wisdoms of oba, regional aphorizms, dirges, natural descriptions in the materials which are shown as a witness to explanation of many words mentioned in that dictionary. And his determination shows to us on the one hand this work transferred its vocabulary that existed ten centuries before today, to the next centuries and on the other hand transferred the world-view behind those words. Therefore, we must study it carefully to benefit from this work that is the oldest document of Turkish Culture as good as possible. It is studied, in this article, the words of belief selected from Divan and their commentaries in the frame mentioned.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
