Klâsik Türk edebiyatı ana atmosferinin altında çeşitli zümrelere mensup şâir ve yazarlar tarafından ortaya çıkan çeşitli zümre edebiyatlarının varlığından söz etmek mümkündür. Bu çerçevede yaklaşık altı asır boyunca hem genel olarak klâsik Türk edebiyatı geleneğinden hem de Mevlevîlik tarikatının iç dinamiklerinden beslenen bir Mevlevî edebiyatından bahsedilebilir. Tarikat kökenli bu zümre edebiyatı da zamanla kendi biyografi geleneğini oluşturmuştur. 18. yüzyılın sonunda Esrâr Dede’nin kaleme aldığı Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye, Mevlevî zümresi edebiyatının şâirlerini bir çatı altında toplaması bakımından önem taşımaktadır. Bu eserden ilhâm alarak 19. yüzyılın sonunda yazdığı Semâ’-hâne-i Edeb eserinde 190 şâirin hâl tercümesini veren Alî Enver şâirlerin seçimi ve biyografik bilgi açısından büyük ölçüde Esrâr Dede’ye bağlı kalmıştır; ancak çeşitli noktalarda kişisel yorumlarını ve hükümlerini de vermiştir. Bu çalışmamızda, iki eser arasında yapılan mukâyese sonucunda Semâ’-hâne-i Edeb’in Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye’nin basit bir özeti olmadığı, kısmen müstakil bir kaynak olarak değerlendirilebileceği ortaya konulmaya çalışılmıştır.
It is possible that there are class literatures which were created of some poets and writers in classical Turkish literature. It can be said that there is Mevlevî literature which is reinforced by the tradition of classical Turkish literature and Mevlevî tarika. Mevlevî literature made its own tradition of biography. The biography book, called Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye which was written at the end of 18th century by Esrâr Dede, has a big importance because of collecting the Mevlevi poets. Semâ’-hâne-i Edeb, which was written at the end of the 19th century is a similar biography book with Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye. This book collects 190 Mevlevî poets biography. In this biography book Alî Enver writes his own opinions which are different of Esrâr Dede. If we compare these biography books we see that Semâ’-hâne-i Edeb is not a summary of Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye. In this article we tried to show that Semâ’-hâne-i Edeb is an independent biography book.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
