Yaklaşık iki milyon insanı ilgilendiren Lozan sözleşmesi kapsamında çoğu mübadil zorla memleketlerinden çıkarıldı. Bugün en çok göç alan ülkelerden biri olan Türkiye için 1923 Lozan Barış Antlaşması ve “Rum ve Türk Nüfus Mübadelesine İlişkin Sözleşme” nin önemi halen devam etmektedir. Birinci nesil göçmenlerin deneyimleri dünya çapında ilgi gördü, ancak Türkiye tarafında hikayeler 1980'lere kadar çoğunlukla anlatılmamış ya da kaydedilmemişti. Sonradan çok sayıda çalışma ve kitap yapıldı ama özellikle İstanbul çevresindeki göçmenler çok yakın zamanlara kadar tam olarak analiz edilmemişti. Bu makale, 2016 tarihli doktora tezim olan “1923 Nüfus Mübadelesinin İkinci ve Üçüncü Kuşak Göçmenler Üzerindeki Etkileri” (Paköz Türkeli, 2016)’den parçalar kullanarak ve tez için 25 kişiyle yaptığım derinlemesine görüşmeler ve sözlü tarih kitaplarından faydalanarak İstanbul Çatalca bölgesinde ve çevresindeki ikinci ve üçüncü nesil mübadillerin perspektiflerinden birinci neslin göç sırasında ve sonrasındaki deneyimlerini ve düşüncelerini anlatacaktır. Literatür incelemesi ve antlaşmada yer alan olayların ve bölgenin tarihi hakkında kısa bilgiler verildikten sonra makale çalışmanın teorik çerçevesini sunacaktır. Bu makalede öncelikle ilk nesil göçmenlerin göç sürecinde ve sonrasında yaşanan deneyim ve düşüncelerine odaklanılacaktır. Ötekilik duyguları ve bu duygunun üstesinden gelmek için aldıkları önlemler vurgulanacaktır. Aynı zamanda yaşadıkları/bıraktıkları topraklara çift taraflı bağlılıklarını ve yakınlıklarını da vurgulayacağız. Çalışmada ayrıca doktora tezinden alıntılar da kullanılacak. Makalenin çıktıları özellikle göç ve kuşak çalışmaları için faydalı olabilir.

The Lausanne convention concerned approximately two million people, and most of them were forcibly denaturalized from their homelands. Today, being one of the top immigrant-receiving countries, the importance of the 1923 Lausanne Peace Treaty and “Convention Concerning the Exchange of Greek and Turkish Populations” continues for Turkey. The experiences of the first-generation migrants attracted attention worldwide however, the stories remained mostly untold until the 1980s. There are numerous studies and books made later on, but mostly the migrants around the Istanbul area are not entirely analyzed until very recent times. This article examines the experiences and thoughts of the first-generation Lausanne Treaty Exchange migrants in and around the Catalca area in Istanbul based on data from the fieldwork made for my 2016 dated Ph.D. thesis “Influences of 1923 Population Exchange on Second and Third Generation Migrants” (Paköz Türkeli, 2016), face to face in-depth interviews with 25 people and oral history books; through the perspectives of second and third generation Exchange migrants. After providing a literature review and short information on the history of the events and region included in the treaty with the examples from the interviews, the article will provide the theoretical framework of the study. The article will focus on the experiences and thoughts of first-generation migrants during the migration process and afterward. Their feeling of otherness and measures to overcome this feeling will be pointed. It will also reveal their double-sided attachment and affinity to the lands they lived/left. The study will also use excerpts from the Ph.D. thesis. The data in the research can be especially useful for migration and generational studies.