Zihinsel Engellilerde Sağlık Okuryazarlığı: Karma Yöntem Bir Literatür Taraması

Author:

Number of pages:
321-339
Language:
Türkçe
Year-Number:
2021-Volume 16 Issue 1

Engel, karmaşık ve çok boyutlu bir gerçektir. Dünya genelinde iki yüz milyon zihinsel engelli birey olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye’de ise 2.530.376 engelli birey olduğu saptanmıştır. Bireyler, engel durumuna bağlı olarak riskli sağlık davranışlarını daha sık sergilemektedir. Engelli bireyler, sağlıklarını koruma ve geliştirme için sağlık hizmetlerine daha yoğun ihtiyaç duymalarına rağmen, hizmete erişimleri daha düşük düzeydedir. Hastalıklara bağlı olarak genel yaşam kaliteleri düşük ve ortalama yaşam süreleri de daha kısadır. Sağlık okuryazarlığının geliştirilmesi engelli bireylerin sağlıklarını koruma ve geliştirme için başvurulabilecek temel stratejilerden birisidir. Bu araştırmanın genel amacı hafif düzeyde zihinsel engelli bireylerde sağlık okuryazarlığı konusunda 1990-2020 yılları arasında gerçekleştirilmiş olan çalışmaların incelenmesidir. Araştırma, karma yöntem literatür taramasına dayalı olarak belirlenen ölçütlere uyan toplam 19 çalışma kapsamında sürdürülmüştür. Çalışmalar incelendiğinde; dört çalışma deneysel desende, iki çalışma betimsel desende, diğerleri (n=12) ise teorik tartışma veya derleme türünde hazırlandığı saptanmıştır. Çalışmalarda zihinsel engelli bireylerin öz yönetim algısı, sağlığı geliştirme, sağlık hizmet sunumu ve hizmete erişim, ilaç kullanımı ve ağız sağlığı konuları incelenmiştir. Zihinsel engelli bireylerde sağlık okuryazarlığı konusunda hazırlanan bu araştırmaya dahil edilen çalışmaların tamamında, hizmete erişim ve sağlıkla ilgili bilgilerin anlaşılabilirliği vurgusu yer almaktadır. Hedef grupların karar verme sürecinde güçlendirilmesine yönelik çalışma sayısı ise oldukça sınırlıdır. Çalışma sonuçlarından yola çıkarak zihinsel engelli bireylerin sağlık okuryazarlıklarının geliştirilmesi için birtakım öneriler getirilmiştir.

Keywords


Disability is a complex and multidimensional fact. It is estimated that there are 200 million intellectually disabled persons around the world. In Turkey, it was founded that 2.530.376 individiual’s disability. They exhibit risky health behaviours more frequently depending on the condition of their disability. Although they are more intensely in need for healthcare services to maintain and improve their health, they have a lower levels of access to the services. They have lower quality of life and a shorter lifetime due to disorders. Development of health literacy is one of the basic strategies to be utilized so that disabled persons can maintain and improve their health. This research aimed to review the studies conducted on health literacy among mildly intellectually disabled persons between 1990 and 2020. The research was carried out on 19 studies meeting the criteria that were set based on the mixed-methods literature review. When the studies are examined; the four studies were prepared in an experimental design, two studies were prepared in a descriptive design, and the others (n = 12) were found to be prepared as theoretical discussion or review. In the studies, the perception of self-management, health promotion, health service delivery and access to services, drug use and oral health of individuals with intellectual disabilities were investigated. Emphasis is placed on access to services and the comprehensibility of health-related information in all of the studies included in this study on health literacy in individuals with intellectual disabilities. The number of studies to strengthen the target groups in the decision-making process is quite limited. Based on the results of the studies, some suggestions have been made to improve the health literacy of intellectual disabled individuals.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 595
Number of downloads 696

Share

Turkish Studies-Social Sciences
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.