Mısır Lehçesindeki Türkçe Kelimelerin Köken Analizi

Author:

Number of pages:
1561-1604
Language:
Türkçe
Year-Number:
2020-Volume 15 Issue 3

Diller arası ilişkilerde kelime göçleri sıkça rastlanılan durumlardan birisidir. Birçok dil için alıntı ve verinti belirli oranlarda söz konusudur. Benzer bir durum Arapça ve Türkçe için de geçerlidir. Türkçe’den Arapça’ya geçen kelimeler daha çok yerel lehçelerde varlıklarını sürdürmektedirler. Tespit edebildiğimiz kadarıyla Mısır lehçesinde 995 Türkçe sözcük bulunmaktadır. Bu sözcükler 36 farklı kökende ve türdedir. Ayrıca 38 adet kökeni belirlenemeyen sözcük vardır. Mısır lehçesine Türkçe aracılığıyla geçtiğini belirleyebildiğimiz sözcüklerin yaklaşık üçte biri (305 tanesi) Türkçe’dir. Bu türden kelimelerin önemli bir bölümünün, yaklaşık üçte ikisinin (189) Eski Türkçe’den beri kullanılan kelimeler olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca Orta Türkçe ve Türkiye Türkçesi’nden kelimeler de bulunmaktadır. Mısır lehçesindeki Türkçe kökenli sözcükleri, Farsça’dan Türkçe’ye, oradan da Mısır Arapçasına geçen sözcükler takip etmektedir. Ayrıca İtalyanca, Fransızca ve Yunanca sözcüklerin de belirli bir yekûn tuttukları gözlemlenmiştir. Mısır Arapçasında tespit edebildiğimiz kadarıyla 57 Arapça kökenli Türkçe sözcük de bulunmaktadır. Bu kelimeler daha çok isim olarak kullanılan ve (ة) harfiyle biten kelimelerdir ve Osmanlı Türkçesi’nde, genellikle (ت) harfiyle yazılmaktadır. Behçet, Cevdet, Fikret gibi kelimeler bu türden kelimelerden bazılarıdır. Ayrıca Osmanlı Türkçesinde (ي –î) ile biten adlara (î) eki getirilerek Osmanlı Türkçesinde özel adlar oluşturulmuştur. Arapçada olmayan bu türden adlar Osmanlı Türkçenin etkisiyle Arapçada da görülmektedir. Bu türden adlardan bazıları şunlardır: Abdî, Adlî, Avnî, Azmî, Bedrî, Fehmî. Mısır lehçesine Türkçe’den geçen Arapça kökenli sözcüklerin bazılarının ise, Türkçe’de yeni anlam kazanan ve bu anlamlarıyla Mısır Arapçasına geçen sözcükler oldukları müşahede edilmiştir. Örneğin (أمَان / Aman) kelimesi, Araça أمان kelimesinden gelmekte ve “emin olma, emin kılma, emniyet” gibi anlamları dile getirmektedir. Ancak kelime Arapçadaki anlamlarından farklı olarak, dilimizde çeşitli duyguları ifâde eden cümlelerde anlamı güçlendirmek için kullanılmaktadır ve Mısır Arapçasına da bu şekliyle geçmiştir.

Keywords


Word migration is very common in the relations between languages. There is a certain amount of borrowing and lending in many languages. This applies to Arabic and Turkish as well. The words that are borrowed from Turkish to Arabic exist mostly in local dialects. As far as we can identify, there are 995 Turkish words in the Egyptian dialect. These words are of 36 different origins and types. There are also 38 words whose origin could not be determined. About one-third (305) of the words which we can identify went to the Egyptian dialect through Turkish is Turkish. A significant portion of those words, about two-thirds (189), were observed to have been used since the time of Old Turkish. There are also words from Middle Turkish and Modern Turkish. The words of Turkish origin in the Egyptian dialect are followed by the words that are borrowed from Persian to Turkish and from there to Egyptian Arabic. In addition, Italian, French and Greek words have also been observed to hold a certain amount of space. As far as we can determine, there are 57 Turkish words of Arabic origin in Egyptian Arabic. These are words that are mostly used as names and end with the letter (ة) and they are usually written with (ت) in Ottoman Turkish. Behçet, Cevdet, Fikret are some of these types of words. Also, the names ending in (ي – î) in Ottoman Turkish have been supplemented with (î) to create proper names in Ottoman Turkish. Such names which don't normally exist in Arabic are now also seen in that language with the effect of Ottoman Turkish. Some of such names are Abdî, Adlî, Avnî, Azmî, Bedrî, Fehmî. It has been observed that some of the words of Arabic origin that passed through Turkish into the Egyptian dialect are words that have gained new meanings in Turkish and then transferred into Egyptian Arabic with these meanings. For example, the word (أمان / Aman), is derived from the Arabic word أمان and expresses meanings such as "being sure, making sure, safety". However, unlike its Arabic meanings, the word is used to strengthen the meaning in sentences expressing various emotions in our language and it has been transferred to Egyptian Arabic in this way.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,477
Number of downloads 560

Share

Turkish Studies-Social Sciences
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.