ALEVİ KÜLTÜREL KİMLİĞİNDE BAĞLAMANIN YERİ VE ÖNEMİ

Author:

Number of pages:
2069-2084
Language:
Türkçe
Year-Number:
2019-Volume 14 Issue 5

Dünya tarih sahnesinde pek çok kültür zamana yenik düşerken Alevi kültürünün varlığını bugün sürdürebilmesinde, bağlama öncü ve taşıyıcı bir rol üstlenmiştir. Alevi müziği saz ve söz birlikteliği üzerine kurulmuştur. Öğretinin kültürel kimliğinin korunması, yaşatılması, geleceğe aktarılması ve yeniden inşasında bağlama, bir çalgı olmanın ötesine geçerek çok önemli bir tarihi görevi yerine getirmiştir. Alevi- Bektaşi öğretisi, hoşgörü temelinde yaşamda değişime açık bir düşünce ve inanç anlayışı içinde "benim kâbem insandır" ilke ve felsefesiyle insanın düşünce dünyasına ışık tutmuştur. Bu doğrultuda bağlamanın yüzyıllar boyunca, Alevi öğretisinin hedeflediği İnsan-ı Kâmil olma amacına sanat ile nasıl araçlık yaptığını ortaya koymak çalışmanın temel hedefini oluşturmaktadır. Çalışma kapsamındaki bilgilerin elde edilmesinde kaynak taraması, katılımlı ve yönlendirilmiş gözlem yöntemleri kullanılmıştır. Alevi kültürü içerisinde bağlamanın yerinin oldukça kutsal ve önemli olduğu, “Telli Kur’an” benzetmesi, “aşığın sözü Kur’anın özü” ve “ayn-i cem bülbülü” gibi betimlemeler ile belirgin bir şekilde ifade edilmiştir. Sözlü kültür üzerinden oluşturulan kültürel belleğin temel taşıyıcısı olan bağlama, aynı zamanda insanın kendini ifade etmesi, toplumsallaşması, iletişim kurması, düşünmesi ve düşünceyi aktarmasına da bir biçimde araçlık yapmıştır. Asırlar boyunca Alevi toplumunun kendini ifade etmesinde, kültürünü canlı tutmasında, bağlamanın çok önemli bir rol üstlenmiş olduğu ve bu toplumun fertlerinin düşünen beyni, çarpan yüreği haykıran dili olduğu görülmüştür. Sonuç olarak elde edilen veriler ışığında bağlamanın Anadolu Alevi kültürel kimliğinin oluşmasına, tekrarlayan öğretiler yoluyla aktarılmasına, yaygınlaşmasına ve yeniden inşasına önemli derecede etkisi ve katkısı olduğu tespit edilmiştir.

Keywords


While numerous civilizations could not survive in time throughout the history, Alevi culture maintains its existence and in this regard, the instrument bağlama played a primary role in its transfer to other generations. Alevi-music is founded on the unity of bağlama and lyrics. Having passed beyond its instrumental character, baglama played a very important historical role in the preservation, reproduction, transferring and reconstitution of the cultural identity of Alevi communities. Alevi-Bektashi teachings has illuminated the world of thought of the mankind with the principle and philosophy of “My Kaaba is the human”, based on tolerance, and in an understanding of idea and faith open to evolution in life In this context, the primary goal of this work is to demonstrate how baglama became an intermediary instrument between forms of art and the purpose to be İnsan-ı Kâmil [Perfect Human] as Alevi doctrines taught for centuries. The information and data in this study were gathered by different methodologies such as literature reviewing, participant and controlled observations. The sacred and venerable status of this instrument in Alevi culture clearly shows itself in phrases like “Telli Kur’an” [Stringed Quran], "aşığın sözü Kur’anın özü” [minstrel’s word is Quran’s essence], “ayn-i cem bülbülü” [nightingale of cem rituals] that linking baglama with holy book of Islam and rituals in Alevi religion. Baglama has been the primary tool to transfer cultural memory through oral culture and at the same time allowed people to express themselves, to socialize, to communicate, to think and to share their thoughts with others. For centuries baglama was a crucial element in the self-expression of Alevi community and reproduction of this culture. In fact, this instrument became the thinking mind and crying heart of its community. In the light of collected data, it is clearly seen that baglama has a significant role in the generation of Anatolian Alevi culture, in transfer of its teachings and their reconstruction.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,336
Number of downloads 775

Share

Turkish Studies-Social Sciences
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.