Barz, Ovacık, Kızılca Havzalarında Karstifikasyonu Belirleyen Parametreler ve Karstın Gelişimi

Author:

Number of pages:
1621-1658
Language:
Türkçe
Year-Number:
2021-Volume 16 Issue 4

Güneybatı Anadolu’da ve Teke yöresinin kuzeybatı ucunda yer alan araştırma alanı, Denizli ilinin Tavas ilçe idari sınırı içinde kalmaktadır. Sahadaki bugünkü morfoloji, Likya naplarının karbonatlı tektonik birliklerinin üzerinde ve içinde gelişmiştir. Bu karbonatlı birimlerin %44’ü tam karstik (holokarst), %3’ü geçiş karstı ve %15’i kısmi karstik (merokarst) arazileri oluşturmaktadır. Tektonik olarak karmaşık bir bölgede yer alan çalışma alanında, öncelikle flüvyal ve karstlaşma süreçleri etkindir. Flüvyal süreçlerle meydana gelmiş en yaygın şekiller; aşınım yüzeyleri, paleo vadiler, sıyrılma yüzeyleri, birleştirme boğazları ve küçük kanyonlardır. Karstifikasyon ile oluşan şekillerin en belirginleri ise polyeler, genç ve küçük uvalalar, çözünme dolinleri, iç içe dolinler, uzamış dolinler, flüvyo-karstik vadiler ve depresyonlar, lapyalar ve düdenlerdir. Bu karstik şekillerden dolinler en fazla Miyosen (174), daha az olarak da Pliyosen ve Alt Pleistosen (27) yüzeyleri üzerinde yoğunluk göstermektedir. Bu dolin yoğunluğu özellikle Bozdağ-Kırdağı yüksek kütlesi üzerindeki eski plato parçaları üstünde en fazla sayılara ulaşmaktadır. Sahada tespit edilen toplam 200 adet dolinin 164’ü bu dağlık ve platoluk kütlede oluşmuştur. Buralardaki dolin oluşumları, morfolojik ve karst taban düzeyinin derinliğine bağlı olarak hızlı bir şekilde devam etmektedir. Sahada dolin topoğrafyasını denetleyen diğer unsurlar da litolojik ve yapısal durumlardır. Çözünmeye son derece uygun karbonat dilimlerinin varlığı ve sahanın yoğun tektonik aktiviteler geçirmesiyle oluşan süreksizlikler, bu şekillerin buralarda farklı boyutlarda ve yoğun bir şekilde gelişmesine imkân tanımıştır. Sahanın en büyük karstik şekilleri olan polyeler ve uvalalar ise Likya naplarını oluşturan tektonik birlik sınırlarının, fayların konum ve uzanımlarının kontrolünde gelişmiştir. Yani polye ve uvalaları kontrol eden temel faktörler; faylar, bindirme sınırları, karstik olmayan litolojilerle var olan sınırlar ve tabi ki karstlaşma süreçlerinin seyri olmuştur. Ayrıca uvalaların çoğunluğu paleo vadilerin tabanlarında gelişim göstermiştir. Bunlar aynı zamanda gelişiminin henüz başlangıç evresinde olan genç uvalalardır. Sahadaki tüm bu makro karstik şekiller aynı zamanda, yaşanılan tektonik rejimlerin bir eseri olarak çok dönemliliği karakterize etmektedirler.

Keywords


The research area, located the northwest end of Teke region and in Southwest Anatolia, is within the administrative border of Tavas district of Denizli province. The present morphology in the area developed over and within the carbonate tectonic units of the Lycian nappes. Of these carbonate units, 44% are full karst (holokarst), 3% are transitional karst and 15% are partial karst (merokarst) lands. In the study area, which is located in a tectonically complex region, primarily fluvial and karstification processes are active. The most common shapes formed by fluvial processes; erosional surfaces are paleo valleys, exhumed surfaces, connecting gorges and small canyons. The most prominent shapes formed by karstification are poljes, young and small uvalas, dissolution dolines, doline in dolines, elongated dolines, fluvio-karstic valleys and depressions, lapias and sinkholes. Of these karstic shapes, the dolines are mostly concentrated on the Miocene (174) and less commonly on the Pliocene and Lower Pleistocene (27) surfaces. The density of this doline reaches the highest numbers especially on the old plateau parts on the Bozdağ-Kırdağı high mass. 164 out of a total of 200 dolines detected in the field were formed in this mountainous and plateau mass. Doline formations in these areas continue rapidly depending on the depth of the morphological and karst floor level. Other factors controlling the topography of the doline in the field are lithological and structural conditions. The presence of carbonate slices that are very suitable for dissolution and the discontinuities caused by intense tectonic activities in the area allowed these shapes to develop in different sizes and intensively. Poljes and uvalas, the largest karstic forms of the area, were developed under the control of the location and extension of the faults and the tectonic unit boundaries that form the Lycian nappes. In other words, the main factors controlling poljes and uvalas are; faults, thrust boundaries, existing boundaries with non-karstic lithologies and, of course, the course of karstification processes. In addition, most of the uvalas developed at the bottom of the paleo valleys. These are also young uvalas, which are still in the early stages of development. All these macrokarst shapes in the field also characterize the polycyclic as a result of the tectonic regimes experienced.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 716
Number of downloads 573

Share

Turkish Studies-Social Sciences
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.