Başlangıçtan 15 Temmuz’a AK Parti Dönemi Türkiye-İran İlişkileri

Author:

Number of pages:
1423-1443
Language:
Türkçe
Year-Number:
2020-Volume 15 Issue 3

Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti), çok partili Türk siyasal hayatında en uzun süre tek başına iktidarda kalmış olan ve 21. Yüzyıl başında Türkiye’nin iç ve dış siyasetine hükmetmiş olan bir partidir. 2002-2015 yılları arasında izlenen dış politika bu bakımdan Türk siyasi tarihi kadar Türkiye’nin yakın çevresi açısından da başlı başına incelenmesi gereken bir dönemdir. İncelemeye konu dönemin en önemli alanlarından birisini de Türkiye’nin nüfus ve yüzölçümü bakımından (karadan) en büyük komşusu olan, tarihsel manâda rekabet, işbirliği ve çatışma ilişkileri içinde olduğu İran’la ilişkileri oluşturur. İran, Türkiye’den sonra en kalabalık Türk dilli nüfusun bulunduğu ülkelerden biri olması, bölgenin en önemli enerji devlerinden biri olması, ideolojik ve jeopolitik konumu gibi öncelikli nedenlerle Türkiye’nin diğer komşularından oldukça farklı bir yere sahiptir. Bu çalışmada AK Parti’nin parlamenter rejimde tek başına iktidarda bulunduğu 13 yıl boyunca Türkiye’nin İran’la ilişkileri, stratejik, ekonomik, jeopolitik perspektifle incelenmeye çalışılmıştır. AK Parti’nin oturduğu siyasi geleneğin İran’a yaklaşımından ve dönemin başlangıcında ilişkilerin genel atmosferinden Suriye iç savaşı ve Nükleer krize dek pek çok konuya temas edilmiştir. İncelemeye esas dönemde, İran’daki 2009 Seçimleri krizi ve Batı-İran nükleer geriliminde Türkiye’nin İran’a çok kritik destekler verdiğine, bu komşu devletlerin doğrudan ikili ilişkilerinin iyi seyretmesine rağmen Suriye ve Irak’ta 15 Temmuz’a kadar riskli bir dolaylı rekabet içinde olduklarına işaret edilmektedir.

Keywords


Justice and Development Party (AK Party) is a party which remains the longest-running without coalition that dominated the Turkish political life and Turkey's domestic and foreign policy at the beginning of the 21st Century. Thus the foreign policy followed between the years 2002-2015 is to be examined in terms of its own in this regard both from the aspect of Turkey’s close vicinity and Turkish political history. One of the most important case countries is Iran which is Turkey’s biggest neighbor in terms of population and land area and which has been in competition, cooperation and conflict relations in historical sense with Turkey regarding the examined period. Iran has a quite different place standing upon reasons such as being home to one of the largest Turkish speaking population, being the region’s most important one of the energy giants besides its ideological and geopolitical position etc. Within this work, the relations of Turkey with Iran has been analyzed through strategic, economic and geopolitical perspectives in those 13 years of period when the AK Party was ruling alone in parliamentary regime. Many issues have been mentioned such as the perception of the political tradition of the AK Party towards Iran, the general circumstances of the bilateral relations in the beginning of the period, Syrian civil war and nuclear deal crisis dimensions within the work. It is indicated that Turkey has provided critical supports to Iran during the 2009 Elections Crisis in Iran and West-Iran nuclear tension. And that’s been found that two neighbor countries have been in a risky competition indirectly in Syria and Iraq until the failed 15th July coup attempt despite the general pursuit of the direct bilateral relations.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,461
Number of downloads 615

Share

Turkish Studies-Social Sciences
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.