Hz. Peygamber’in (s.a.s.) “Bize sadaka/zekât almak helal değildir” ve “Ey Haşimoğulları, Allah size insanların kirlerini haram kılmıştır. Bunun yerine size humus’u (ganimetten beşte birin beşte birini) vermiştir” hadislerinden dolayı fıkıhtaki ağırlıklı kanaate göre O’nun soyu olan ehl-i beyt’inin ve akrabaları olan Haşimoğulları ile Muttaliboğulları’nın zekât alması helal değildir. Şüphesiz ki Hz. Peygamber’in (s.a.s.) ehl-i beyt’i ve yakınları için devlet bütçesinin fey ve ganimet gelirlerinden belli hisseleri bulunduğunu ifade eden âyet ve hadislerin varlığı bu hükmün temel dayanaklarını oluşturmuştur. Ancak bu konuda fakihler; biri, ehl-i beyt’e ganimetten pay verilmezse dahi onların zekât alamayacağı, diğeri ise ganimetten pay verilmemesi durumunda onların zekât alabileceği şeklinde olmak üzere temelde iki görüş serdetmişlerdir. Bu meselede müstakil bir risale kaleme alıp görüşünü hikmet üzere ortaya koyan son devir İslâm âlimlerinden Seyyid Ali Fındıkî’nin (1892-1968) bu konudaki görüşü ise makâsıdü’ş-şerîa’nın özellikle zarûriyyât kapsamındaki hayat hakkı ile beden bütünlüğünü ifade eden canın korunmasını ve nesil ile kişilik güvenliğini ifade eden ırzın korunmasını ortaya koyması açısından önem arz etmektedir. Şırnak’ın Güçlükonak ilçesine bağlı Fındık köyünden sûfî bir fakîh olan Fındıkî’ye göre Hz. Peygamber’in (s.a.s.) ehl-i beyt’ine ve akrabalarına zekât verilmesi/verilmemesi konusunda üç görüş vardır: Bunlardan birinci görüşe göre konuyla ilgili hadis nasslarından dolayı ehl-i beyt’e zekât verilmez. Ehl-i beyt’in şerefli ve yüksek konumundan dolayı onlara insanların kiri sayılan zakâtlarının verilmesi uygun değildir. Bu görüşekilerden bazılarına göre ehl-i beyt’e zekât verilmemesi esastır, ancak onların zekât alması durumunda bu, onlar için bir günah sebebi değildir. İkinci görüşe göre Hz. Peygamber’in (s.a.s.) ehl-i beyt’ine ve akrabalarına zekât verilmemesinin illeti/şartı, onlara devlet hazinesinden ganimet (humus) gelirinden pay tahsis edilmesidir. İllet ortadan kalkınca hüküm de ortadan kalkar ve bu durumda ehl-i beyt’e zekat verilir. Üçünce görüşe göre ise ehl-i beyt’e hiçbir şekilde zekat verilemez. Zira bu, ehl-i beyt için bir tahkir ve terzil sebebidir. İlk iki görüşü makul görüşler olarak kabul eden Fındıkî, eleştiri oklarını üçüncü görüş sahiplerine çevirerek onları katı kalpli ve ta‘n edici kimseler olarak niteler, sözkonusu bu kimselerin görüşünün bâtıl bir görüş olduğunu belirterek onlara reddiyelerde bulunur. Bu makalemiz, Seyyid Ali Fındıkî’nin ehl-i beyt’e zekat verilmesinin cevazı konusundaki görüşünü ve bu meselede makasıdü’ş-şerîa’ya dayalı tahlillerini ortaya koymayı hedeflemektedir.

Due to the hadiths of the Prophet (s.a.s.), “It is not lawful for us to take sadaqa/zakat” and “Sons of Hashim, Allah has forbidden you the filth and impurities of people. Instead, He has given you the humus (one-fifth of one-fifth of the booty),” the common opinion in Fiqh is that it is not lawful for his descendants, the Ahl al-Bayt, and his relatives, the Hashimites and Muttalibites, to take zakat. Undoubtedly, the existence of verses and hadiths stating that the Ahl al-Bayt and close relatives of the Prophet (s.a.s.) had specific shares from the fey and booty revenues of the state budget formed the main basis of this ruling. However, in this matter, the fuqaha expressed two views: one, that the Ahl al-Bayt cannot take zakat even if they are not given a share from the booty; the other, that if they are not given a share from the booty, they may take zakat. The opinion of Sayyid Ali Fındıkî (1892–1968), one of the later Islamic scholars who wrote an independent risala on this issue and presented his view with wisdom, is important in terms of demonstrating the protection of life—which expresses the right to life and bodily integrity within the scope of the daruriyyat of the makasıdü’ş-şerîa ma—and the protection of honor, which expresses lineage and personal security. According to Fındıkî, a Sufi faqih from the village of Fındık in the Güçlükonak district of Şırnak, there are three opinions regarding the giving or not giving of zakat to the Ahl al-Bayt and the relatives of the Prophet (s.a.s.): According to the first opinion, zakat is not given to the Ahl al-Bayt due to the hadith texts on the subject. Because of the honorable and exalted status of the Ahl al-Bayt, it is not appropriate to give them the zakat of people, which is regarded as filth. According to some of those who hold this opinion, the basis is that zakat is not to be given to the Ahl al-Bayt, but if they do receive zakat, it is not considered a sin for them. According to the second opinion, the condition (‘illah) for zakat not being given to the Ahl al-Bayt and the relatives of the Prophet (s.a.s.) is the allocation of a share from the booty (humus) revenues of the state treasury. When the condition disappears, the ruling also disappears, and in this case zakat may be given to the Ahl al-Bayt. According to the third opinion, zakat can in no way be given to the Ahl al-Bayt, for this is a reason for their humiliation and degradation. Accepting the first two opinions as reasonable, Fındıkî turned his criticism toward those who held the third opinion, characterizing them as hard-hearted and fault-finding individuals, and stating that their opinion is a false one, he presented refutations against them. This article aims to present Sayyid Ali Fındıkî’s view on the permissibility of giving zakat to the Ahl al-Bayt and his makasıdü’ş-şerîa‘-based analyses of this matter.