İslam hukuku, vadettiği dünya ve ahiret saadeti hedefine ulaşmak için insanları sıkıntıya düşüren sorunları tamamen ortadan kaldırmak yahut imkanlar ölçüsünde asgariye indirmek için evrensel ve erdemli ilkelerle insanlığa örnek olmuştur. Din ve düşüncede özgürlük, sosyal ve ekonomik hayatta adalet, eğitim, sağlık, seyahat ve çalışma hakkı gibi temel hususlarda eşitlik söz konusu ilkelerin başında gelmektedir. Dolayısıyla İslam hukuku, bir istismar aracı olarak kölelik olgusuna karşı açık bir duruş sergilemiş, kölelik sistemini bütün sebep ve sonuçlarıyla ortadan kaldırmak için ciddi bir savaşım içine girmiştir. Bu kapsamda vahiy ve nebevî sünnet köleliği üreten ve çoğaltan bütün kapıları kapatmış, onu ortadan kaldıran yahut azaltan bütün araçları kullanmıştır. Ancak toplumda kök salmış diğer kötü alışkanlıklarda olduğu sürecin sağlıklı tamamlanması ve mevcut stokların eritilmesi için geçici bazı düzenlemelere yer verilmesi ihtiyacı hasıl olmuştur. Bu durum, İslam’ın kölelik sistemini kabul ettiği ve içselleştirerek ona yönelik ahkâm vazettiği anlamına gelmemektedir. Buna rağmen siyasî, sosyal ve kültürel bazı sebeplerden dolayı söz konusu geçici düzenlemelere evrensel nitelik atfedilerek kalıcı hâle getirilmiştir. Fıkıh eserlerinde de yer verilen kölelikle ilgili hükümlerin Müslüman köle ve cariyeleri de kapsayacak şekilde genişletilmesi ciddi bir sorun ve çelişki örneği olarak tevarüs etmiştir. Bunun genel anlamda dinin, özel anlamda da İslam hukukunun temel maksatlarına hizmet etmediği açıktır. Bu çalışmada söz konusu durumun sebep ve sonuçları üzerinde durulmuştur.

Islamic law has set an example for humanity with universal and virtuous principles in order to completely eliminate or minimize the problems that trouble people in order to reach the promised goal of happiness in this world and the hereafter. Freedom in religion and thought, justice in social and economic life, equality in basic issues such as education, health, travel and work rights are at the forefront of these principles. Therefore, Islamic law has taken a clear stance against the phenomenon of slavery as a means of exploitation and has entered into a serious struggle to eliminate the slavery system with all its causes and consequences. In this context, revelation and the Prophetic Sunnah have closed all the doors that produce and increase slavery and have used all the tools that eliminate or reduce it. However, as with other bad habits that have taken root in society, there has been a need to include some temporary regulations in order to complete the process healthily and to melt down the existing stocks. This does not mean that Islam accepted the slavery system and internalized it and imposed rules against it. Despite this, due to some political, social and cultural reasons, the temporary regulations in question were made permanent by attributing universal quality to them. The extension of the provisions on slavery, which are also included in the works of fiqh, to include Muslim slaves and concubines has been inherited as a serious problem and contradiction. It is clear that this does not serve the basic purposes of religion in general and Islamic law in particular. This study focuses on the reasons and consequences of this situation.